Bâtınîlik ve ortaçağ İslâm dünyasına etkileri

Abstract

Bu çalışmada, İslâm dünyasındaki siyasî ve itikadî ayrılıklara bağlı olarak ortaya çıkan Bâtınîlerin, ortaya çıkışı ve özellikle XI, XII ve XIII. yüzyıl Sünnî ve Şiî İslâm tarihine olan etkileri ele alınmıştır. Bâtınîler, bu yüzyıllarda özellikle Büyük Selçuklu Devleti başta olmak üzere, Abbâsîler, Fâtımîler, Eyyûbîler, Hârezmşâhlar ve Memlûkleri siyasi ve dini olarak zor duruma sokmuşlardır. Bâtınîler, sadece kendi tarihlerini değil Ortaçağa damgasını vuran büyük devletlerin tarihlerinin akışını da değiştirmişlerdir. Fedaîleri aracılığıyla düşmanlarına korku vermiş ve birçok devlet adamını suikast ile ortadan kaldırmış, pek çok devlet adamını ise bu şekilde tehdit ederek istedikleri politikaları uygulatmışlardır. Yukarıda bahsedilen devletlerin karışıklık yaşamalarında veya yıkılmalarında etkili olmuşlardır. Özellikle en güçlü oldukları Hasan Sabbâh zamanında etki alanlarını daha da genişleten Bâtınîler, başta İran olmak üzere kısa sürede Irak ve Suriye bölgelerinde de etkili hale gelmişlerdir. Bâtınîler, Hasan Sabbâh'tan sonra, onun kurduğu teşkilatı devam ettirerek bir süre daha devletlerin politikalarını yönlendirmişlerdir. Fakat XIII. yüzyılda bölge siyasetinde eskisi kadar etkili olamayan Bâtınîler, Hülâgu'nün Alamût'u ele geçirmesi ve yağmalaması ile yok olmuşlardır.Anahtar Kelimeler: Hasan Sabbâh, Şiî, Bâtınî, Sünnî

In this study, Bâtınî islamic world political, fainthand disegreemen accarding as up. Sunni and Şiî appearance and features XI, XII and XIII century effected of islam history. In this century Great Selçuk state especial is at the fore frant Abbasi, Fatımi, Eyyubi, Harezmşah and Memluk political and religious getting in to trauble. Bâtınî is not just their history, effected the middle ages changed the story. With assassination gave fear the enemy and it has abandoned many politician assassination. Apply the desired policy with threst. It was effective in the destruction of above mentioned states. Especially in the time Hasan Sabbah, the effected areas have expanded even more. In Iran, Iraq and Syria has been effective of Hasan Sabbah. When Bâtınî state has stranges period, after the Hasan Sabbah and organization continued for states politicated. Bâtınî states haven't been effective in regional politics so, removed from the scene leaking by Hulagu in Alamut.Key Words: Hasan Sabbâh, Şiî, Bâtınî, Sünnî,