Avusturyalıların gözünden `Büyük Türk Savaşı` (1683-1699)

Abstract

Bu doktora çalışmasında sadece Almanca kaynaklar kullanılmış olup, Avusturyalılar tarafından `Büyük Türk Savaşı` olarak adlandırılan 1683-1699 yılları arasındaki dönem Avusturya kaynaklarına yansıdığı şekliyle objektif bir biçimde aktarılmış ve sonuç bölümünde değerlendirilmiştir. Kaynaklar, 1683 yılından itibaren ele alınmış ve Viyana'nın kurtuluşunun önceleri 100 sonraları 50 yılda bir kutlandığı dönemlerdeki eserler de dikkate alınarak günümüze kadar neşredilen çalışmalar arasından seçilmiş, Türk literatürüne katkı sağlaması amacıyla en önemli kaynaklar da tanıtılmıştır. Çalışmanın amacı kapsamında sorulan sorular müstakil başlıklar altında işlenmiş, sonuç bölümünde ise özet halinde verilmiştir.Büyük Türk Savaşı sürecinde Avrupa'da tarihte haçlı seferlerinde dahi örneği görülmeyen bir ittifak gerçekleşmiş, kendi içlerinde de bir çok mücadeleler olan Avrupalılar `Hristiyanlığın Ezeli Düşmanı` olarak tanımladıkları Türklere karşı birlik olarak savaşmışlardır. Türkler öncelikle 1683 yılında kuşattıkları Viyana'dan püskürtülmüş, 1684 yılında Papa XI. İnnozenz'in destek ve öncülüğüyle `Kutsal İttifak` olarak adlandırılan daha büyük bir ittifak kurulmuştur. 1699 Karlofça Anlaşmasına kadar devam eden savaşlarda İmparatorluk ordusu çatısı altında birleşen ittifak güçleri 1685 yılında Yanıkkale ve Uyvar, 1686'da Budin, 1687'de Mohaç ve 1688 yılında Belgrad'ı ele geçirmişlerdir. 1689 yılında barış görüşmeleri yapılmış fakat sonuç alınamamıştır. 1690 yılında tekrar atağa geçen Türkler Belgrad'ı geri almışlar, 1691 yılında ise Salankemen savaşında büyük bir mağlubiyet yaşamışlardır. Avusturyalıların Belgrad'ı tekrar fethetme girişimleri sonuçsuz kalmış, Temeşvar savaşı da sonuçsuz kalmasına rağmen her iki tarafta zafer kazandığını iddia etmiştir. Sultan II. Mustafa'nın da başında olduğu 1697 Zenta savaşı ise Osmanlı adına hem çok büyük bir bozgun hem de 12 Eylül 1683'e kadar Avrupa'da `yenilmez güç` olarak algılanan Türklerin talihinin dönüm noktasının tescili olarak değerlendirilmiştir. Büyük Türk Savaşı 1699 Karlofça Barış Anlaşması ile sonlanmış, Osmanlı İmparatorluğunun Avrupa'dan atılma sürecinin yanısıra çöküş süreci de başlamıştır. Avusturya Habsburg hanedanlığı ise bu sayede rüştünü ispatlamış ve Avusturya bir dünya İmparatorluğu haline gelmiştir. Kayser I. Leopold'e ve İmparatorluk ordularının başkumandanlığını yapan Polonya Kralı III. Johann Sobieski'ye büyük bir şan ve şeref kalmıştır

In this doctoral study were only used German sources. The period between the years 1683-1699, which was called by the Austrians `the Great Turkish War` is reflected in an objective way as reflected in the Austrian sources and evaluated in the conclusion section. The sources have been discussed since 1683 and selected from the works carried out to date. The works from the period were also taken into account when the salvation of Vienna was first celebrated after 100 years and then every 50 years. The most important sources were introduced to contribute to the Turkish literature. The questions asked within the scope of the study were handled under separate headings and summarized in the conclusion section. The Turks were first sprayed from Vienna, which they had besieged in 1683. With the support and leadership of Pope Innocent XI., a larger alliance called the `Holy Alliance`, was established in 1684.Until the peace agreement of 1699, the Allies had united under the umbrella of the imperial army, conquered in 1685 in Raab and Neuhaeusel, in 1686 Buda, in 1687 Mohacs and 1688 in Belgrade. Peace negotiations were made in 1689 but no results were achieved. When the Turks attacked again in 1690, they took back Belgrade, but they had a great defeat in the battle of Salankemen in 1691.The attempts by the Austrians to conquer Belgrade again failed, and the Timişoara battle claimed victory on both sides, even though they were inconclusive. The war of 1697 Zenta, headed by Sultan Mustafa II, was considered a great defeat for Ottomans and a registration of the turning point of Turkish destiny, which was perceived as an invincible power in Europe until September 12, 1683. The Great Turkish War ended with the 1699 Karlowitz Peace Agreement and the collapse of the Ottoman Empire from Europe was initiated. The Austrian Habsburg dynasty has thus proved its age and Austria has become a world empire. Emperor Leopold I. and Polish King Johann Sobieski III., who was commanding the Imperial armies, remained a great glory and honour.