Mukâtil b. Süleyman`ın tefsir-i kebir`i ve İsrâiliyât

Abstract

ÖZETMukâtil b. Süleyman'ın yaşadığı dönem henüz İslamiyet'in Horasan'da yeniyayılmaya başladığı dönemdir. Müellif, dini ve fikri çatışmaların ve karışıklıklarınolduğu dönemde yaşamıştır. Mukâtil b. Süleyman'ın ilmi şahsiyetinde öne çıkanözelliği tefsirci olmasıdır. Mukâtil b. Süleyman tefsir tarihinde ilklerden olmasınarağmen tefsir kitaplarında yer verilmemesinin bazı nedenleri bulunmaktadır. Bunlardanbiri rivayetlerinde kaynak belirtmemesi, diğeri ise her rivayeti ayırt etmeksizin tefsirinealmış olmasıdır. Dolayısıyla bu esnada İsrailiyata ilişkin bilgilerin de onun tefsirindeyer aldığı belirtilmiştir. Araplar semavi kitapları olmayan, göçebe yaşayan, okumayazma bilmeyen bir toplumdular. Bilmedikleri konularda bir şeyler öğrenmek istediklerizaman Yahudilere ya da Hıristiyanlara başvurmaktaydılar. O dönemde ise Araplararasında göçebe yaşayan Yahudi toplulukları bulunmaktaydı. Bu kişilerin bildiklerimalumatlar, Araplar arasında yayılmış, daha sonra İslamiyet'i kabul etmeleri ile birliktebu malumatların İslamiyet'e ve İslam kültürüne karışmasına neden olmuştur. Yapılanaraştırma sonucunda Mukâtil b. Süleyman 'ın Tefsir-i Kebir'inde İsrailiyata ilişkinrivayetlerin oldukça fazla bulunduğu tespit edilmiştir. Bu rivayetler daha çok kıssalarınanlatıldığı bölümlerde görülmekte iken, bunun dışındaki yerlerde de ayetlerin nuzülsebepleri ile ilgili doğrudan şahıs ve olayları konu alması şekliyle de görülmektedir. Burivayetlerde İslam'a uygun olanlar olduğu gibi uygun olmayanlarında bulunduğu tespitedilmiştir. Ancak burada yapılan değerlendirmelerde DİB ve İbni Kesir tefsiri gibikaynaklarla karşılaştırmalar yapılarak yalnızca rivayetlerin İsrailiyat içerip içermediğiüzerinde durulmuş, İslam'a uygun olup olmaması açısından bir değerlendirmeyapılmamıştır. Müellifin eserinde karşılaşılan İsraili rivayetlerden ilk zamanlardafaydalanılıyor iken, sonraki dönemlerde pek fazla dikkate alınmamış, hatta bazı tefsirkitaplarında adına dahi yer verilmediği tespit edilmiştir.Anahtar Kelimeler: Mukâtil b. Süleyman, Tefsir-i Kebir, İsrailiyat

ABSTRACTThe period of Mukâtil b. Süleyman's life is the period when Islam has just begunto spread in Khurasan. Therefore, they live in the period when there are conflicts andconfusions of religion and ideas. The prominent feature of Mukâtil b. Süleyman'sscientific personality is that he is an exegesis. Although Mukâtil b. Suleyman was oneof the earliest in the history of commentary, there are some reasons for not givingenough information in the tafsir books. One of these is the fact that they do not mentionthe sources in their narrations, and the other is that they have placed in the commentarywithout distinguishing each narrative. Therefore, it is stated that information related toIsrael in this time is included in his tafsir. The Arabs are an illiterate society. When theywanted to learn something they did not know, they were applying to Jews or Christians.At that time there were Jewish communities living among the Arabs. The informationthat these people had informed, spread among the Arabs, and later on with theiracceptance of Islam, led to the confusion of Islamic and Islamic cultures. As a result ofthe survey, It has been found that there are many narrations about Israel in Mukâtil b.Suleyman Tafsir-i Kebir. While these narratives are seen in the chapters which aredescribed in short chapters, it is also seen in the places outside it as the way in which theverses deal with direct persons and events related to their natural causes. In theseaccounts, it is determined that there are those who are not in conformity with Islam aswell as those that are in conformity with Islam. However, in the evaluations made here,it has been emphasized that only the narrations contain Israeli artefacts by comparingthem with sources such as DIB and İbni Fracture tafsiri. However, there is no evaluationas to whether it is suitable for Islam. The work of the writer was a resource that wasused in the early times, but was not taken into consideration much in the followingperiods. It has been determined that even some of the tafsir books are not evenmentioned in their name.Keywords: Mukâtil b. Suleyman, Tefsir-i Kebir, Israeliyat