Bütçe açıklarında enflasyon ve vergi gelirleri ilişkisinin Türkiye ekonomisi açısından analizi (2000-2018)

Abstract

Günümüzde bütçe açıkları ve enflasyon olgusu ülkeler açısından oldukça önemli makroekonomik sorunlar arasındadır. Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler açısından bu iki sorun diğer ekonomik istikrarsızlıkları da beraberinde getirmektedir. Bu sebeple bütçe açıklarının nedenleri, finansman yöntemleri ve enflasyon olgusuyla arasında gerçekleşen ilişki de önemli bir araştırma konusu haline gelmektedir. Ülkeler açısından diğer bir inceleme konusu ise vergilerdir. Vergiler, hem kamusal finansman hem de maliye politikası aracı olarak kullanılan önemli bir ekonomik unsurdur. Vergi gelirlerinin de çalışma kapsamına alınması yararlı görülmüştür. Böylelikle çalışmada enflasyon, bütçe açıkları ve vergi gelirleri arasındaki ilişki belirlenmeye çalışılmıştır. Bu amaca uygun olarak VAR modeline dayalı, etki tepki analizi ve varyans ayrıştırma hesaplamasından yararlanılmıştır. Çalışma 2000-2018 dönemine ait aylık zaman serisi analizine dayanmaktadır. Söz konusu veri seti Merkez Bankası EVDS veri bankasından sağlanmıştır. Örtülü bir amaç olarak enflasyon bağımlı değişken, bütçe açığı ve vergi gelirleri bağımsız değişkenler şeklinde kabul edilerek söz konusu bağımsız değişkenlerin bağımlı değişken üzerindeki etkileri analiz edilmiştir. Sonuç olarak enflasyon, vergi gelirleri ve bütçe açıkları arasında karşılıklı bir etkileşim olduğu belirlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Bütçe Açıkları, Enflasyon, Vergi

Nowadays, budget deficits and inflation are among the most important macroeconomic problems for countries. In terms of developed and developing countries, these two problems bring about other economic instabilities. For this reason, the reasons for budget deficits, financing methods and the relationship between inflation and the phenomenon of inflation are becoming an important research subject. The other subject matter for the countries is the taxes. Taxes are an important economic element that is used both as a public finance and a fiscal policy instrument. It is considered beneficial to take tax revenues as part of the study. Thus, the relationship between inflation, budget deficits and tax revenues was tried to be determined. Based on the VAR model, impact response analysis and variance decomposition calculation were used. The study is based on the monthly time series analysis of the period 2000-2018. The data set was obtained from the Central Bank's EVDS database. Inflation dependent variable, budget deficit and tax revenues were accepted as independent variables and the effects of these independent variables on the dependent variable were analyzed. As a result, it is determined that there is a mutual interaction between inflation, tax revenues and budget deficits. Keywords: Budget Deficit, Inflation, Taxes