1877-1879 tarihli Merzifon Şer`iyye Sicilindeki tereke kayıtlarının değerlendirilmesi

Abstract

Osmanlı Devleti'nin hem iktisadi hem de içtimai hayatı hakkında bizim için mühimkaynak niteliği taşıyan tereke kayıtları, Osmanlı hukuk sistemine göre, ölen kişileringeride bıraktıkları eşya ve mallarının tespit ve taksimi kadıların görevleri arasında yeralır. Sözlükte ise `geride kalan; geriye bırakılan` anlamlarına gelen muhallefin çoğuluolan muhallefât kelimesi yerine belgelerde tereke (terike) ve metrûkât da geçer. Tezçalışmamızın ana konusu, Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesinde görev yapmakta olanSayın Prof. Dr. Alpaslan Demir'in Tokat Müzesinde `Tokat Müzesi gelen-giden evrakkayıt defteri`nde yapılan araştırmalar sonucunda tespit etmiş olduğu Merzifon Şer'iyyeSicilindeki 1877-79 yılları arasını kapsayan tereke kayıtlarıdır. Bu çalışmada 112 terekekaydında geçen hükümler hakkında detaylı bilgi verilmiş ve bu bilgileri gerek nicelikgerekse nitelik açıdan değerlendirilmiştir. Tez; giriş, dört bölüm ve sonuçtan oluşmuştur. Tezimizin giriş kısmında genel birdeğerlendirme yapılıp, bilgi verildikten sonra birinci bölüme geçilmiştir. Birincibölümde çalışmanın amacı, yöntemi ve izlenilen yol ile ilgili bilgi verilmiştir. İkincibölümde, şer'iyye sicilleri ve Osmanlı Devleti'ndeki yeri ve önemi hakkında bilgiverilmiştir. Üçüncü bölümde, şer'iyye sicillerine tereke kayıtlarının nasıl yapıldığı veterekedeki bilgiler aktarılmıştır. Dördüncü ve son bölümde ise İslam hukukuna göremirasın, mirasçının tanımı yapılmış ve terekedeki bulgular hakkında bilgi verilmiştir. Sonuç kısmında ise elde edilen tüm bilgiler değerlendirilmiştir.Anahtar Kelimeler: Merzifon, Tereke, Şer'iyye Sicilleri, 19.y.y

According to the Ottoman legal system, the determination and distribution of thegoods and property left behind by the deceased are among the duties of the judges. Inthe dictionary `the remaining; The word 'muhallefat'', which is the plural of muhallef,which means geriye left behind geçer, is replaced by tereke and metrûkât in documents.The main subject of our thesis is who is working at Gaziosmanpaşa University in TokatProf. Dr. Alpaslan Demir's Tokat Museum `Tokat Museum incoming and outgoingdocuments in the registry` as a result of research conducted in the Merzifon Şer'iyyeRegister 1867-79 are records of the land. In this study, detailed information was givenabout the provisions mentioned in the 112 tereke record and this information wasevaluated both in terms of quantity and quality.Thesis; introduction consists of four chapters and results. In the introduction partof our thesis, a general evaluation is made and after the information is given, the firstpart is started. In the first part, the aim, method and the course of the study are given.In the second part, information about the Sharia registers and their place and importancein the Ottoman Empire is given. In the third section, how the land registrations aremade and the information in the land are given to the registers. In the fourth and lastpart, the definition of the heir and the heir according to Islamic law is made andinformation about the findings in the estate is given.In the conclusion part, all the information obtained were evaluated.Key Words: Merzifon, Tereke, Şer'iyye Registers, 19.y.y.