19. yüzyılın ilk yarısında Osmanlı Devleti`nde harp malzemesi üretimi (mühimmat imalât ve masraf defterlerine göre)

Abstract

Tezin giriş bölümünde araştırmanın amacı ve önemine yönelik bilgilendirmeler yapılmıştır. Ayrıca çalışmanın mataryelleri ve izlenilen yöntemlerde dile getirilmektedir. Sonrasında ise kaynaklar işlenmektedir. İlk olarak çalışmanın ana kaynağı olan Mühimmat İmalat ve Masraf Defterleri gerek şekilsel gerekse içerik olarak irdelenerek ele alınmıştır. Devamında da askeri tarihle ilgili olarak ve de araştırmada da faydalanılan kimi kaynaklar hakkında literatür yer almaktadır. Birinci bölümde, ilk olarak top ve tophane kurumu tarihsel sürece göre ele alınmakta olup sonrasında ise kullanılan mühimmat defterlerinde yer alan veriler imalat başlığı altında aktarılmıştır. Ayrıca imalatın yanısıra tamir olunan malzemelerde aktarılmıştır. Diğer bölümlere nazaran tophane bölümünün çalışmada bir hayli yer tutmasının nedeni ele alınan defterlerin içinde en fazla veriye sahip olmasından dolayıdır. İkinci bölüm ise Tüfenkhane-i Amire olarak oluşturulmuş olup yine bölüm başında konu ile ilgili genel bilgiler verilirken devamında üretilen ve tamir olunan ürünler işlenmiştir. Üçüncü bölümde ise Kılıçhane olup yine burda da evvela konu hakkında genel bilgiler yer almakta sonrasında da burda üretilen kılıç ve kılıç çeşitlerine yer verilmiştir. Sonuç bölümünde de bu kurumlarda üretilen malzemelerin yıllık toplam miktarları ve aylık ortalama üretimleri ortaya çıkarılarak değerlendirilmesi yapılmıştır. Sonucu takiben de çalışmada geçen kimi terimler için oluşturulan sözlük kısmı yer almaktadır. İmalat başlığı altında evvela ürünler tür ve özelliklerine göre sınıflandırılarak oluştrulup değerlendirmesi gerçekleştirilmiştir. İncelenen defterlerin aylık olarak tutulmuş olması hasebiyle bu değerlendirme ve aktarımlarda o doğrultuda gerçekleşmiştir. En sonda da aktarılan bu ürünlerin yer aldığı tablolar verilmiştir. Tamir olunan malzemelerin ise düzenli olarak her ay veya çokça imarı yapılanları seçilerek çalışma içerisinde değerlendirmesi gerçekleştirilmiştir. Malzeme çeşitliliği ve tabloların büyük olmasından ötürü de verilerin yer aldığı tablolar ekler kısmında verilmiştir.

Ammunition Production and Cost Books include ammunition and other materials produced in institutions such as Tophane, Tüfekhane and Kılıçhane. In the Tophane section, first of all, the history of the cannon is given starting from the historical course to the Ottoman Empire. The production section is followed by the materials in the period covered. These materials are classified according to their types and evaluated in terms of unit price, availability and total cost. Following are the tables that contain this data. Tüfekhane and Kılıçhane sections have been handled as mentioned. Besides the various balls produced in the Tophane section, there are also car types and harness types. There are also many products in the repaired part. Rifle types were also evaluated in the rifle department. Tophane is the institution with the most production and materials abundant during the year.In this study, firstly, a separate excel was created for each book and the data was transferred to these places and summary tables were drawn from these excellers and these were included in the study.