Orta Karadeniz bölgesi yerel elma genotiplerinde biyoçeşitliliğin ISSR markörleri ile tespiti ve karalekeye dayanıklılık genlerinin spesifik SSR markörler ile taranması

Abstract

Bu araştırmada Orta Karadeniz Geçit Kuşağı bölgesinde yer alan Tokat ve Amasya illerinde doğal olarak yetişen yerel elma genotiplerininin pomolojik özellikleri, genetik variyasyonu ve elmada karaleke hastalığına karşı dayanıklılık genleri belirlenmiştir. Araştırmanın survey çalışmaları sonucunda toplanan 47 yerel elma genotipi incelenmiştir. İncelenen genotiplerde pomolojik özelliklerden; meyve ağırlığı, meyve eni ve boyu, meyve eti sertliği ve meyve kabuk rengi incelenirken kimyasal özelliklerden suda çözünebilir kuru madde miktarı (SÇKM), pH ve titre edilebilir asitlik değerleri belirlenmiştir. Belirlenen genotipler arasında biyoçeşitliliğin saptanmasında, ISSR markör tekniği kullanılmış ve benzerlik kat sayısı 0.69- 0.96 arasında bulunmuştur. Elmada karaleke hastalığına karşı dayanıklılık genlerin belirlenmesinde ise SSR markör tekniği kullanılmış olup en az bir ve en fazla altı dayanıklılık geni belirlenmiştir. Çalışmanın sonucunda; pomolojik özellikler incelendiğinde meyve iriliği bakımından 05 SU 016 kodlu genotip dikkat çekerken, SÇKM bakımından 05 TD 019 kodlu genotip öne çıkmıştır. İncelenen yerel elma genotipleri içerisinde akrabalılık derecesi en uzak 05 TD 025 kodlu genotip ile 60 NY 026 ve 60 NY 027 kodlu genotipler belirlenmiştir. En yakın akrabalılık derecesi 05 TD 041 kodlu genotip ile 05 TD 042 kodlu genotip arasında olduğu tespit edilmiştir. Çalışmada incelenen yerel elma genotipleri arasından 05 SH 013 ve 05 SD 038 kodlu yerel elma genotiplerininin karaleke hastalığına karşı 6 farklı dayanıklılık geni taşıdığı ortaya konulmuştur.

In this research, pomological characteristics, genetic varieties and resistance gene to scab disease were determined in native apple genotypes which grown in Tokat and Amasya provinces in Middle Black Sea Pass Zone region.47 local apples collected as a result of survey studies were examined. In terms of pomological characteristics of the examined genotypes; fruit weight, fruit diameter and and length, fruit flesh hardness and fruit shell color were investigated. Total soluble solid content (TSS), pH and titratable acidity values were determined for chemical properties. In determining the biodiversity among the examined genotypes, was used with ISSR marker technique and the similarity coefficient was found to be between 0.69 and 0.96. SSR marker technique was used for determination of resistance to scab disease in apple and at least one and up to six resistance genes were identified. As a result of the study; when the pomological properties were examined, the genotype 05 SU 016 was taken into consideration of dimension and the genotype 05 TD 019 was mentioned in point of TSS. Among the total local apple genotypes, the farthest relation degree was found between the genotype 05 TD 025 and the genotypes 60 NY 026 and 60 NY 027. On the contrary the closest relation degree was found between the genotype 05 TD 041 and 05 TD 042. The study also revealed that among the local apple genotypes, coded as 05 SH 013 and 05 SD 038 have 6 different resistance genes against scab disease.