Narince üzüm çeşidinde salamuralık yaprak toplamanın göz verimliliği ve kış gözlerinin düşük sıcaklık toleransına etkisi

Abstract

Narince Tokat yöresinde en fazla yetiştirilen üzüm çeşididir. Bölgede Narince'nin hem yaprağı hem de üzümüticari olarak değerlendirilmektedir. Tokat'ta yaşanan ilkbahar ve kış donları bazı yıllar bağlarda zarara neden olmaktadır. 2015 ve 2016 yıllarında gerçekleştirilen bu çalışmada, Narince üzüm çeşidinde salamuralık yaprak toplama miktarının, sürgün gelişimine, kışlık gözlerin verimliliğine ve kış gözlerinin düşük sıcaklık toleransına etkisini belirlemek amaçlanmıştır. İlk yıl asmalardan dört farklı (0,2,4 ve 6 dönem) seviyede yaprak toplanmıştır. İkinci yıl, dormant dönemde bir yaşlı dallarda çelikağırlığı, çelik uzunluğu, çelikçapı, kuru madde oranları, göz verimlilik ve düşük sıcaklığa tolerans verileri saptanmıştır. Uygulama yapılan asmalardan alınan çeliklerde ilk 10'ar boğumdaki gözlerin pozisyonlarına göre verimlilikleri kaynaştırma ünitesinde sürdürme yöntemiyle belirlenmiştir.Kışlık gözlerde don testleri Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü Termal Analiz Laboratuvarı'nda yapılmıştır. Don testine tabi tutulacak çelik örnekleri deaklimasyon döneminde alınmıştır. Kış gözlerinin don toleransları Diferansiyel Termal Analiz (DTA) prosedürlerine göre test edilmiştir. Kış gözlerinde DTA yöntemi ile yüksek sıcaklık ekzoterm (HTE) ve düşük sıcaklık ekzotermleri (LTE) belirlenmiştir. Kontrol ve altı dönem yaprak toplama uygulamaları göz verimliliği, sürgün kuru madde oranı, dona tolerans düzeyini olumsuz yönde etkilemiştir. En fazla salkım sayısı 5. ve 6. (1.375 ve 1.475 adet/boğum) boğumlarda saptanmıştır. İki ve dört dönem yaprak toplama göz verimliliği, dona dayanımı olumlu yönde etkilemiştir. Bazaldaki ilk 4 gözün dona daha toleranslı olduğu saptanmıştır. On boğumlu çeliklerde ortalama çelik ağırlığı, çelik uzunluğu ve çelik çapı sırasıyla; 64.12 g- 44.15 g; 74.89 cm-64.00 cm; 8.81 mm-7.71 mm olarak belirlenmiştir. Kışlık gözlerde ortalama salkım sayısı 1.215 adet (2 hasat) ile 0.97 adet (6 hasat) arasında değişmiştir. DTA analiz sonuçlarına göre, kış gözlerinde ortalama LTE50 değerleri (%50 ölüm sıcaklığı ) -8.34 °C (6 hasat) ile -9.36 °C (4 hasat) arasında değişmiştir. Kışlık gözlerde minimum HTE değeri kontrol (-3.65 °C) ve altı hasat (-4.51°C) uygulamasında; maksimum HTE değerleri ise yaprak toplama uygulamalarında birbirine yakın değerler (-11±1 °C) vermiştir. Sonuç olarak, yaprak toplanan bağlarda sürgün gelişimi, göz verimliliği ve dona tolerans açısından en fazla 4 dönem yaprak toplanması önerilmiştir.

Narince is the most grown grape variety in Tokat region. Both leaf and grape of Narince are commercially evaluated in this region.The spring and winter frosts cause damage in some years.In this study conducted in 2015 and 2016, it is aimed to determine the effects of picking frequency of brine vine leaf in Narince cultivar on shoot development, winter bud fertility, and low-temperature resistantance of dormant buds were aimed to be determined. In the first year, vine leaves were collected at four different levels (0, 2, 4 and 6 periods). In the second year, cutting weights, diameters, length, dry matter rates, bud fertility and low-temperature tolerance datas were determined in vine cane.In treated grapevines, bud fertility were examined on the basis of 10 nodes for their positions by shooting method in the stratification room.Frost tests in winter buds were carried out in Thermal Analysis Laboratory of Atatürk University, Faculty of Agriculture, Departmentof Horticulture.The cutting samples for frost test were taken de-acclimation phases. Frost tolerances of winter eyes were tested according to Differential Thermal Analysis (DTA) procedures. High temperature exotherm (HTE) and low temperature exotherms (LTE) were determined by DTA method in winter buds.The control and six times leaf picking practices affected bud fertility, dry matter rate, frost tolerance level negatively. Highest number of clusters was detected in the 5th and 6th (1.375 and 1.475 clones / node) nodes.Two and fours leaf picking practices have affected positively the bud fertility and frost tolerance of winter buds. The first 4 eyes in basal were more tolerant to the frost. It was determined the average cutting weight, length and diameter in 10-noded cuttings ; 64.12 g - 44.15 g; 74.89 cm-64.00 cm; 8.81 mm-7.71 mm,respectively. The average number of clusters in buds ranged from 1.215 (2 times leaf pickings) to 0.97 (6 time leaf pickings).According to DTA analysis results, mean LTE50 values in winter buds (death temperature) ranged from -8.34 ° C (6 time leaf pickings ) to -9.36 ° C (4 time leaf pickings). It was determined the minimum HTE value for winter buds was control (-3.65 C) and six time leaf pickings (-4.51° C); maximum HTE values were close to each other in leaf collection applications (-11 ± 1 °C). As a result, it is suggested that leaf picking at maximum of 3-4 times in terms of shoot development, bud fertility and frost tolerance of winter buds.