Süt sığırcılığı işletmelerinin ekonomik analizi: Artvin ili Şavşat ilçesi örneği

Abstract

Bu araştırmada; Artvin ili Şavşat ilçesinde süt sığırcılığı faaliyetine yer veren işletmelerin ekonomik analizi yapılarak, süt üretim maliyetleri hesaplanmış ve süt üretimine etki eden faktörler belirlenmiştir. Ayrıca Veri Zarflama yöntemi kullanılarak işletmelerin teknik etkinlik skorları hesaplanmıştır. Araştırmada kullanılan veriler basit tesadüfi örnekleme yöntemi ile seçilen 118 işletme ile yapılan anket verilerinden elde edilmiştir. Araştırma sonucunda incelenen işletmelerde işletme başına BBHB 33.37 baş olarak tespit edilmiştir. İşletmelerde ortalama aktif sermayenin %61.27'sini işletme sermayesi ve %38.73'ünü arazi sermayesi oluşturmaktadır. İncelenen işletmelerde ortalama net hasıla 334 166.16 TL, tarımsal gelir 361 010.78 TL, ekonomik rantabilite %39.44, mali rantabilite %39.50 ve rantabilite faktörü %67.94 olarak saptanmıştır. Süt üretim maliyetinde masrafların %57.76'sını değişken masrafların oluşturduğu belirlenmiştir. İşletmelerin süt sığırcılığı faaliyeti sonucunda üretilen sütün üretim değeri 194 229.42 TL olarak tespit edilmiştir. İncelenen işletmelerde 1 litre süt üretim maliyeti 0.75 TL/litre olarak tespit edilmiştir. Yapılan Veri Zarflama Analizi sonucuna göre işletmelerin ortalama etkinlikleri %14.00 olarak belirlenmiştir. VZA etkinlik katsayıları ile işletmelerin sosyo-ekonomik değişkenleri arasındaki ilişkiyi ortaya koyabilmek için yapılan Tobit analizinde sürü genişliğinin arttıkça etkinsizliğin arttığı saptanmıştır.

In this thesis, economic analysis was performed for dairy operations in Şavşat town of Artvin province, milk production costs were calculated and the factors influencing milk production were identified. Economic efficiency scores of dairy operations were also calculated with the aid of data envelopment analysis (DEA). Research data were gathered through the questionnaires made with 118 dairy operations selected through random sampling method. Present findings revealed that number of ovine units per operation was 33.37. Of average active capital of the operations, 61.27% was composed of operational capital and 38.73% was composed of land capital. Average net output was 334 166.16 TL, agricultural income was 361 010.78 TL, economic rentability was 39.44%, financial rentability was 39.50% and rentability factor was 67.94%. Of milk production costs, 57.76% was composed of variable costs. Production output of the milk produced by the operations was 194 229.42 TL. In investigated operations, production cost of 1-litermilk was calculated as 0.75 TL. According the data envelopment analysis, average efficiency of operations was identified as 14.00%. The Tobit analysis performed to put forth the relationships between DEA efficiency coefficients and socio-economic variables of the operations revealed that inefficiency increased with increasing herd sizes.