Tarımsal biyoçeşitliliğin korunmasında yerel tohum kullanımı ve üretici farkındalığı (Ankara ili Ayaş ilçsi örneği)

Abstract

Bugün biyolojik çeşitliliğin korunması ve gıda geleceğin teminat altına alınması konusunda yerel tohumların ve bunu kullanan küçük çiftçilerin önemi giderek daha fazla anlaşılmaktadır. Geleneksel çeşitler ülkenin tarımsal biyoçeşitliliğinin korunması ve tarımın sürdürülebilirliği açısından önemlidir. Türkiye'de çiftçiler yavaş yavaş tohum endüstrisine bağımlı hale gelmekte ve yerel köy çeşitleri ortadan kalkmaktadır.Bu çalışma, Türkiye'nin zengin tarımsal biyoçeşitliliğinin bir parçası olan yerel çeşitlerinden Ayaş domatesi üzerine yürütülmüştür. Bu çalışmada 2017 yılında Ankara ili Ayaş ilçesinde yapılan Ayaş domatesi üretimi, domates üreticilerin yerel tohum kullanımı, yerel tohum üretimi ve yerel çeşitlerin korunması ile ilgili bilinç ve davranışları ortaya konulmaya çalışılmıştır. Yerel çeşit üretiminin üreticiler için avantajları ve dezavantajları tartışılmıştır.Araştırmanın ana materyalini, üreticilerden anket yoluyla elde edilen veriler oluşturmuştur.167 domates üreticisiyle anket yapılmıştır. Verilerin değerlendirilmesi aşamasında Ki-kare analizine yer verilmiş köyde yerli tohum kullanılıp kullanılmamasıyla göç, eğitim, sebzecilik tercihi, tohum seçmeyi bilme durumu, geleneksel yöntemleri sürdürme, gelecek nesillere aktarma, kitle iletişim araçlarını kullanma gibi faktörler arasında anlamlı bir ilişki olduğu görülmüş ve diğer ilişki durumları incelenmiştir. Üreticilerin konuyla ilgili bilinç durumları yüksek olmasına karşın sistemin işleyişi karşısında çok da yapabilecekleri bir şey olmadığını belirtmektedirler. Yerli tohum kullanımı ve üretimin devamlılığı için üreticiden beklentiler yanında, üreticiler kadar ilgili yöneticilerin bilinç, farkındalık ve desteği, tüketicilerin farkındalığı ve iyi ürüne talebi artıracak bir sistemin gerekli olduğu görülmektedir. Atalık tohumların kıymeti üreticiler, tüketiciler ve yöneticiler olmak üzere her üç kesim tarafından iyi anlaşıldığı zaman ülke tarımının sürdürülebilirliğinin yanında üretici ve tüketiciler için de gıda sürdürülebilirliği ve gıda güvenliği konularında tam bir koruma sağlanabilecektir.

Preserving biodiversity today and ensuring food future the importance of local seeds the use of small farmers is increasingly recognized. Traditional varieties are important for the preservation of the country's agricultural biodiversity and for the sustainability of agriculture. Turkey farmers are slowly becoming dependent on the seed industry and local farmers' varieties are eliminated.This study is based on Ayas tomato which is part of a rich agricultural bio-variety of Turkey. In this study, the awareness and behavior of Ayaş tomato production, local seed use, local seed production and conservation of local varieties in Ayaş district of Ankara province in 2017 were tried to be revealed. We discussed the advantages and disadvantages of local varieties production on agriculture producers.The main material for this work has been collected from the survey filled by producers in 2017 in Ayas. A survey was conducted with 167 tomato producers. The data is analyzed with chi square distribution. It is observed that there is meaningful relationship between local seed usage versus immigration, education, olericulture preference, know-how on seed selection, sustaining traditional method, training next generation and using social media and other related connections has been investigated. They state that although producers have a high level of awareness on the subject, they cannot do much in the face of the functioning of the system. It is seen that besides the expectations from the producer, a system that will increase the awareness and support of the relevant managers, the awareness of the consumers and the demand for good products is required for the use of domestic seeds and the continuity of production. When the value of the ancestry seeds is well understood by all three sectors: producers, consumers and managers, food sustainability and food safety will be provided exactly for producers and consumers as well as the sustainability of national agriculture.