Yonca hortumlu böceği [Hypera postica (Gyllenhal) (Coleoptera: Curculionidae)] ve yonca yaprak böceği [Gonioctena fornicata (Bruggeman) (Coleoptera: Chrysomelİdae)]nin mücadelesinde bazı entomopatojen nematodların kullanım olanaklarının araştırılması

Abstract

Entomopatojen nematodlar (EPN) zararlı böceklerin biyolojik mücadelesinde önemli bir yere sahiptir. 2016-2018 yılları arasında yürütülen bu çalışma ile Tokat ilinin yoğun olarak yonca tarımı yapılan 15 köy (Ulaş, Taşlıçiftlik, Söngüt, Büyükbağlar, Uğrak, Tahtoba, Dayılıhacı, Çördük, Kızılköy, Bakışlı, Ballıdere, Çöreğibüyük, Gaziosmanpaşa, Günevi, Akyamaç) ve 2 beldesinde (Güryıldız, Emirseyit) entomopatojen nematod varlığı ve elde edilen entomopatojen nematodların Gonioctena fornicata ile Hypera postica erginlerine karşı etkinliği araştırılmıştır. Bu amaçla 58 toprak örneği alınmış ve tuzak böcek yöntemiyle 10 EPN izolatı elde edilmiştir. Yapılan morfolojik ve moleküler teşhis sonucunda bunlardan 8'i Steinernema carpocapsae, birisi S. feltia ve birisi de Heterorhabditis bacteriophora olarak belirlenmiştir. Bunlar içerisinden seçilen 2 izolat (Heterorhabditis bacteriophora Tokat-Songut, Steinernema carpocapsae Tokat-Ulas) ve ülkemizde daha önce tespit edilmiş 3 EPN türüne ait izolatlar [Steinernema carpocapsae (Karadeniz izolatı), Steinernema feltiae (izolat 09-31), Heterorhabditis bacteriophora (izolat 09-43)] kullanılarak Gonioctena fornicata ve Hypera postica erginlerine karşı 500, 1000 ve 2000 IJs ml-1 dozlarında doz-ölüm denemeleri yürütülmüştür. Ayrıca laboratuvarda etkili bulunan S. carpocapsae Tokat-Ulas izolatı ile Gonioctena fornicata'nın son dönem larvasına karşı sera-saksı etkinlik çalışması yürütülmüştür.Laboratuvar (in vitro) çalışmaları sonucunda H. postica'ya karşı H. bacteriophora (izolat 09-43) ve H. bacteriophora Tokat-Songut izolatları hariç diğer tüm izolatlar G. fornicata ve H. postica erginleri üzerinde 2.000 IJs/ml dozunda ve 112. saat sonunda % 90 ve üzerinde bir etki göstermiştir. S. carpocapsae Tokat-Ulas izolatı ile yürütülen sera çalışmasında ise %94 oranında etki gözlemlenmiştir.Elde edilen sonuçlara göre G. fornicata erginlerinin kullanılan EPN izolatlarının tamamına, H. postica erginlerinin ise Steinernema carpocapsae (Karadeniz izolatı), S. feltiae (izolat 09-31) ve S. carpocapsae Tokat-Ulas izolatlarına karşı hassas olduğu ortaya konulmuştur. Etkinliğin tam olarak ortaya konulması için için daha detaylı sera ve tarla çalışmalarına ihtiyaç duyulmaktadır.

Entomopathogenetic nematodes (EPNs) have more important role in biological control of the important insect pests. In this study conducted between 2016-2018, it was investigated the presence of entomopathogenic nematodes in the 15 villages (Ulaş, Taşlıçiftlik, Söngüt, Büyükbağlar, Uğrak, Tahtoba, Dayılıhacı, Çördük, Kızılköy, Bakışlı, Ballıdere, Çöreğibüyük, Gaziosmanpaşa, Günevi, Akyamaç) and 2 town (Güryıldız, Emirseyit) of Tokat province where alfalfa was cultivated intensively and the effect of the obtained entomopathogenic nematodes against Gonioctena fornicata and Hypera postica adults. For this purpose, 58 soil samples were taken and obtained 10 entomopathogenic nematod isolates. As a result of the morphological and molecular diagnosis, 8 of them were defined as Steinernema carpocapsae, others as Steinernema feltiae and Heterorhabditis bacteriophora.Dose-mortality trials were carried out with 2 isolates (Heterorhabditis bacteriophora Tokat-Songut, Steinernema carpocapsae Tokat-Ulas) selected from these and 3 isolates [Steinernema carpocapsae (Black sea isolate), Steinernema feltiae (izolat 09-31), Heterorhabditis bacteriophora (izolat 09-43)], previously identified in our country, using doses of 500, 1000 and 2000 IJs ml-1 against adults of Gonioctena fornicata ile Hypera postica in the laboratory. In addition, greenhouse-pot efficacy study was carried out with Steinernema carpocapsae Tokat-Ulas isolate, found effective in the laboratory, against last instar larvae of G. fornicata. Laboratory studies showed that all isolates had an effect 90% and more at 2,000 IJs/ml and at the end of 112 hours [except, H. postica H. bacteriophora (izolat 09-43) and H. bacteriophora Tokat-Songut isolates aginst H. postica]. In greenhouse-pot efficacy study carried out with S. carpocapsae Tokat-Ulas isolate, 94% effect was observed.According to the results, G. fornicata adults were susceptible to all isolates used in the study and H. postica adults were susceptible to isolates; Steinernema carpocapsae (Black sea isolate), S. feltiae (isolate 09-31) and S. carpocapsae Tokat-Ulas. With these isolates, more detailed studies should be conducted in greenhouse and field conditions.