Güneydoğu Anadolu Bölgesi Süne (Eurygaster spp. Hemiptera: Scutelleridae) ve Kımıl (Aelia spp. Hemiptera: Pentatomidae) kışlak alanlarında Entomopatojen nematod türlerinin sürveyi, Entomopatojen nematodların Süne ve Kımıl mücadelesinde kullanım olanaklarının araştırılması

Abstract

Buğday (Triticum aestivum L.) ülkemizde en yaygın yetiştiriciliği yapılan en önemli kültür bitkilerinden birini oluşturmaktadır. Buğday üretiminde ekonomik kayıplara neden olan ana zararlılar Süne (Eurygaster spp. Hemiptera: Scutelleridae) ve Kımıl (Aelia spp. Hemiptera: Pentatomidae)'dır. Bu çalışmada, daha önceki çalışmalarla ülkemizde tespit edilmiş üç ülkesel Entomopatojen nematod (EPN) izolatının [Steinernema carpocapsae (Karadeniz izolatı), S. feltiae (izolat 09-31) (Aydın izolatı) ve Heterorhabditis bacteriophora (izolat 09-43) (Aydın izolatı)] üç ayrı doz uygulamalarının farklı sıcaklıklarda laboratuvarda Süne ve Kımıl erginleri üzerindeki ve doğal koşullarda Süne erginleri üzerindeki etkinlikleri araştırılmıştır. Etkinlik denemelerinde, enfektif larvalar (IJs) 25, 125 ve 200 IJs cm-2 olacak şekilde plastik kaplar içerisine doldurulan toprağa uygulanarak farklı sıcaklıklarda Süne ve Kımıl erginleri üzerindeki etkinliklerine bakılmıştır. Ayrıca EPN'lerin doğal koşullarda Süne erginleri üzerindeki etkinliklerinin belirlenmesi için kışlak alanında oluşturulan parsellere ve küvet içerisine uygulamalar yapılmıştır. Araştırma sonucu elde edilen sonuçlara göre, EPN'lerin plastik kaplar içerisinde toprağa yapılan uygulamalarında Süne erginleri üzerinde meydana getirdiği en yüksek ölüm oranı 200 IJs cm-2 dozundaki uygulamalarda 15°C ve 12°C sıcaklıkta sırası ile %75 ve %70 oranlarında S. carpocapsae izolatında meydana gelmiştir. EPN'lerin Kımıl erginleri üzerinde meydana getirdiği en yüksek ölüm oranı ise 200 IJs cm-2 dozundaki uygulamalarda 15°C ve 12°C sıcaklıkta sırası ile %75 ve %70 oranlarında S. carpocapsae izolatında meydana gelmiştir. Doğal koşullarda Süne erginleri üzerindeki etkinliğinde ise, S. carpocapsae, S. feltiae ve H. bacteriophora izolatlarının sırasıyla %15, %10 ve %6.25'lik ölüm oranları ile düşük etkiye sahip oldukları belirlenmiştir.

Wheat (Triticum aestivum L.) is one of the most common and most important cultivation plants in our country (Turkey). The main pests that cause economic losses in wheat production are Sunn pest (Eurygaster spp. Hemiptera: Scutelleridae) and Sting bug (Aelia spp. Hemiptera: Pentatomidae). In this study, the efficacy of three different doses of Entomopathogenic nematode (EPN) isolates [Steinernema carpocapsae (Black sea isolate), S. feltiae (isolate 09-31) (Aydin isolate) ve Heterorhabditis bacteriophora (isolate 09-43) (Aydin isolate)] in our country on the Sunn pest and Sting bug adults at different temperatures in laboratory conditions and also on the Sunn pest adults in natural conditions were investigated. In efficacy trials, infective larvae (IJs) were applied as 25, 125 and 200 IJs cm-2 to soil filled in plastic cups and the efficacy of EPNs on Sunn pest and Sting bug adults were investigated at different temperatures. In addition, in order to determine the efficacy of EPNs on Sunn pest adults in the natural conditions, EPNs applications were made to the trial parcels and in plastic container formed in the overwintering area. According to the results of the research, in the application of EPNs to the soil in plastic cups, the highest mortality rate on Sunn pest was occurred in 200 IJs cm-2 dose of S. carpocapsae isolate at 15°C and 12°C, 75% and 70% respectively. The highest mortality rate on Sting bug was also occurred in 200 IJs cm-2 dose of S. carpocapsae isolate at 15°C and 12°C, 75% and 70% respectively. In the natural conditions, the efficacy of S. carpocapsae, S. feltiae and H. bacteriophora isolates as 15%, 10% and 6.25% were determined respectively. Mortality rates were found to be low in natural conditions.