Alaşehir (Manisa) bölgesi traverten atıklarının yol temel ve alttemel tabakalarında kullanılabilirliğinin araştırılması

Abstract

Doğal taşlar arasında yer alan traverten, inşaat sektöründe kaplama ve döşeme malzemesi olarak kullanılmaktadır. Travertenin, yapıda kullanılabilmesi için doğadan çıkarılması ve işlenmesi gerekmektedir. Taş ocaklarında çıkarılan travertenin kullanıma uygun hale getirilme aşamasına kadar %50 ila %75'lik bir kısmı atık malzeme olarak ortaya çıkmaktadır.Bu tez çalışmasında Alaşehir (Manisa) bölgesi traverten atıklarının fiziksel ve mekanik özellikleri tespit edilerek, yol üstyapısında alttemel ve temel malzemesi olarak kullanılabilirliği araştırılmıştır. Maliyet ve çevresel zararlı etkilerin de azaltılması kapsamında, kırmataş malzemeye görekıyaslama yapılmıştır. Araştırma kapsamında traverten atıklarına,KTŞ (Karayolları Teknik Şartnamesi) 2013'de yer alan alttemel ve temel malzeme özelliklerine ait deneyler uygulanmıştır. Bu deneyler; elek analizi,MgSO4 ile yapılan hava tesirlerine karşı dayanıklılık deneyi,Los Angeles aşınma deneyi, yassılık indeksi deneyi, kaba ve ince agregada su emme deneyi, likit limit ve plastik limit deneyi,NaOH ile yapılan organik madde deneyi, metilen mavisi deneyi, kil topağı ve dağılabilen tane oranı deneyi, proktor ve CBR deneyleridir.Ayrıca traverten atığı malzemenin birim kilometre nakliye bedeli de hesaplanarak maliyet açısından kırmataş malzemeye göre etkin kullanılabilir mesafesi hesaplanmıştır. Traverten atıklarının doğaya verdikleri zarar da ortaya konulmuştur. Sonuçta; traverten atıklarının,KTŞ 2013standartlarını sağlayarak, alttemel ve temel malzemesi olarak kullanılabileceği görülmüştür. Ayrıca atıklar için bir bedel ödenmediği takdirde belli mesafeye kadar maliyet etkin olduğu ve atıkların yol üstyapısında kullanılmasının taş ocaklarının çevreye vermiş olduğu zararlı etkiyi bir nebze azaltacağı ve böylelikle ülke ekonomisine ve doğal dengeye ilave bir katkı sağlayacağı kanaatine varılmıştır.

Travertine, which is among the natural stones, is used as coating and flooring material in the construction sector. Travertine must be extracted and processed from nature in order to be used in the structure. From 50% to 75% of the travertine extracted in the quarries is used as waste material. In this thesis, physical and mechanical properties of travertine wastes in Alaşehir (Manisa) region were determined and their usability as sub-base and base material was investigated. In order to reduce cost and environmental harmful effects, a comparison was made according to crushed stone material. Within the scope of the research, experiments related to the sub-basic and basic material properties in the TSH (Technical Specifications of Highways) 2013 were applied to the travertine wastes. These experiments; sieve analysis, weather resistance test with MgSO4, Los Angeles abrasion test, flatness index test, water absorption test in coarse and fine aggregate, liquid limit and plastic limit test, organic material test with NaOH, methylene blue test, clay pellet and dispersible grain ratio test, proctor and CBR experiments. In addition, the unit kilometer transportation cost of travertine waste material was calculated and the effective usable distance was calculated in terms of cost compared to crushed stone material. The damage of travertine wastes to the nature has also been revealed. After all; it is seen that travertine wastes can be used as sub-base and base material by meeting TSH 2013 standards. In addition, it is considered that unless a price is paid for the wastes, it is cost effective up to a certain distance and that the use of wastes in the road superstructure will reduce the harmful effects of the quarries to the environment to some extent and thus contribute to the national economy and natural balance.