Eğil ve çevresindeki (Eğil, Diyarbakır) alt miyosen yaşlı Fırat formasyonunun sedimantolojik ve jeokimyasal incelemesi

Abstract

İnceleme alanında çalışmanın konusunu oluşturan Alt Miyosen Fırat formasyonunun litolojisini genel olarak pembemsi, krem, grimsi, açık gri renkli, bol kırmızı algli, seyrek ince tabakalı, orta-kalın tabakalı, masif kireçtaşları oluşturmaktadır. Fırat formasyonu kireçtaşları petrografik olarak 4 mikrofasiyese ayrılmıştır. Bunlar çamurtaşı, vaketaşı, istiftaşı ve tanetaşı fasiyesleridir. Fırat formasyonu kireçtaşlarının CaCO3 oranı %99-100mol arasında, MgCO3 oranı %0-1mol arasında değişmektedir. SiO2 içeriği %0.06-0.84, Al2O3 içeriği %0-0.19 arasında, Sr içeriği 25.5-351.8ppm, Ba içeriği 2-10ppm arasında ve Rb içeriğide 0.1-1.0ppm arasında değişmektedir. Ba içeriği genel olarak <60ppm (Ortalama 6ppm) olduğundan buradaki karbonatların denizel kökenli olduğunu göstermektedir. Fırat formasyonu kireçtaşlarının, δ18O değerleri %o-6.61 ile %o-8.71 PDB (ort. %o-7.76 PDB) arasında, δ13C değerleri %o-3.70 ile %o-7.83 PDB (ort. %o-6.09 PDB) arasında değişmektedir. Fırat formasyonu kireçtaşlarının oluşum ortamı sıcaklığı 50oC - 63oC arasında olup, ortalama sıcaklık 57oC'dirFırat formasyonu içerisinde tanımlanan Dendritina cf. rangid Orbigny, Peneroplis sp., Borelis Curdica (Reichel), Amphistegina sp., Operculina sp. ve Miliolidae türü fosiller kireçtaşlarının çok sığ-sığ denizel ortamda çökeldiğini göstermektedir. Bu fosil faunası Burdigaliyen yaş aralığını vermektedir.

Fırat formation is the main study subject for this study and the lithology of the Lower Miocene Fırat formation consists of pinkish, creamy, grayish, light gray colored, abundant red algae, rarely thin bedded, medium to thick bedded, massive limestones have seen in the studied places. The Fırat formation limestones are divided into four microfacies. These are mudstone, wackestone, packstone and grainstone facies.CaCO3 amount of Fırat formation ranges between 99 and 100 mol% and amount of the MgCO3 is changes between 0 and 1 mol% . SiO2 content is 0.06-0.84%, Al2O3 content is 0-0.19%, Sr content is 25.5-351.8ppm, Ba content is 2-10ppm and Rb content is 0.1-1.0ppm. Ba content of carbonate rocks is <60 ppm (avarage 6 pmm). This is shown that carbotanes in here were derived from marine origin.The δ18O values of Fırat formation limestones between -6.61%o to -8.71%o PDB (mean, -7.76%o PDB), and δ13C values vary from -3.70%o to -7.83%o PDB (mean -6.09%oPDB). The formation temperature of the limestones in the Fırat formation are between 50oC and 63oC with an average temperature of 57oC.Dendritina cf. rangid Orbigny, Peneroplis sp., Borelis Curdica (Reichel), Amphistegina sp., Operculina sp. and Miliolidae type fossils are identified and these kind of fossils show the shallow-shallow marine environments. These fossil fauna give the Burdigalian age range.