İki sipariş seçenekli ve taşıma maliyetli gazete satıcısı probleminde sipariş parti büyüklüğünün belirlenmesi

Abstract

Bu çalışmada, tek alıcı ve tek satıcının bulunduğu, tek periyotluk sistemde; sezonsal ürünlerin satışında gerçekleşen rassal talebi karşılamak için sezon başında verilecek ve risk nötral alıcının beklenen kârını enbüyükleyecek sipariş miktarının belirlenmesi problemi ele alınmıştır. Literatürde, Gazete Satıcısı Problemi kapsamında ele alınan problemde, gerçekleşen talep sezon başında verilen sipariş ile karşılanamadığında yok satma maliyetine ya da aksi durumda sezon içerisinde satılamayan ürünler için elde kalma maliyetine katlanıldığı varsayılmaktadır. Yapılan çalışmada belirtilen maliyetlere ek olarak taşıma maliyetinin de beklenen kârı etkilediği göz önünde bulundurulmuş ve bu maliyet için tam dolu konteynır tipi taşıma maliyet yapısı kullanılmıştır. Ek olarak, sezon içerisinde karşılanamayan talebin ertelenerek, sezon sonunda verilecek ikinci bir sipariş ile karşılanabileceği dikkate alınmıştır. İkinci sipariş seçeneğinin kârlı bulunduğunda kullanıldığı ve bu sipariş için daha yüksek taşıma maliyetine ve talebi erteleme maliyetini de içeren satın alma maliyetine katlanıldığı varsayılmıştır. Bu kapsamda, alıcının beklenen kârını farklı talep dağılımları ve ikinci siparişin büyüklüğü üzerine yapılan farklı varsayımlar altında enbüyükleyen sipariş miktarını belirlemede kullanılacak algoritmalar geliştirilmiş ve çözümlerin parametre değişimlerine göre duyarlılıkları analiz edilmiştir.

In this study, we consider a single period problem, where seasonal products can sold by a supplier to a risk-neutral buyer. The demand exists in the system is stochastic and the objective is to maximize expected profit of the buyer. Since the demand met by order given by the buyer at the beginning of the season and is stochastic, there may be a back-ordering or shortage cost for the difference between the actual demand and the order quantity. In real world, there may be freight cost affecting the expected profit. For our problem, we consider a truck load freight cost structure. In addition to these, we assumed that there is a second order option at the end of the season for the demand which is not met by the first order quantity. For the second order, it is assumed that the buyer accepts a higher transportation cost and ordering cost which includes back-ordering cost. Therefore the second order is used only if it is profitable. In this manner, some algorithms for different cases of the problems are developed in order to maximize the expected profit of the risk-neutral buyer. Besides, a sensitivity analysis is made for the system parameters.