Benlik saygısı, sınav kaygısı, tükenmişlik ve cinsiyetin 8. sınıf öğrencilerinin akademik başarısını yordamasında otomatik düşüncelerin aracı rolü

Abstract

Bu araştırmanın temel amacı kız ve erkek sekizinci sınıf öğrencilerinin benlik saygısı, sınav kaygısı ve tükenmişlik düzeylerine göre akademik başarılarını açıklamada otomatik düşüncelerin aracı rolünün etkisini araştırmaktır. Araştırmada ilişkisel tarama ve nedensel karşılaştırma deseninden faydalanılmıştır. Araştırma evreni Karadeniz bölgesinde ortaokullarda öğrenim görmekte olan öğrencilerdir. Örneklem Orta Karadenizde bir ilde ortaokul öğrencileri arasından küme örnekleme yoluyla ulaşılan 403 sekizinci sınıf öğrencisinden oluşturmaktadır. Bu öğrencilerin 216'sı kız, 187'si ise erkektir. Bu araştırmanın verilerini toplayabilmek için Kişisel Bilgi Formu, Otomatik Düşünceler Ölçeği, Maslach Tükenmişlik Ölçeği, Coopersmith Benlik Saygısı Ölçeği ve Ayda Sınav Kaygısı Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizindeistatistiksel program olarak SPSS 22 programı, istatistiksel analizlerde ise Hiyerarşik Çoklu Regresyon, faktöriyel ANCOVA (üç yönlü kovaryans) kullanılmıştır.Araştırma sonucunda sekizinci sınıf öğrencilerinin sınav kaygısı ve tükenmişlik düzeylerinin akademik başarıyı açıklamada anlamlı yordayıcı değişkenler olduğu bulunmuştur. Benlik saygısı değişkeninin ise tek başına anlamlı bir yordayıcıyken, sınav kaygısı ve tükenmişlikle birlikte incelendiğinde anlamlılık düzeyine ulaşamadığı tespit edilmiştir. Cinsiyete göre bakıldığında her iki grup için de tükenmişlik ve sınav kaygısı başarıyı yordayan değişkenlerdir. Diğer yandan otomatik düşünceler sabit tutulduğunda, her iki cinsiyet türü için de sınav kaygısı, tükenmişlik ve sınav kaygısı & tükenmişlik etkileşimine göre akademik başarıda farklılaşma olmadığı görülmüştür. Buna göre sınav kaygısı ve tükenmişlikle birlikte değerlendirildiğinde cinsiyet ve akademik başarı arasında bir etkileşim söz konusu değildir. Araştırma sonuçları cinsiyete göre incelendiğinde otomatik düşünceler sabit tutulduğunda kız öğrenciler için tükenmişliğin akademik başarıda bir etken olduğunu ortaya koymuştur. İkili ilişkilerin negatif olması otomatik düşünceler ve tükenmişlik düzeyi arttıkça akademik başarının düştüğü şeklinde yorumlanabilir. İlginç bir bulgu olarak erkek öğrenciler için tükenmişlik otomatik düşüncelerin varlığında akademik başarıda bir etken olarak bulunmamıştır. Erkek öğrencilerin başarı notu otomatik düşüncelere göre farklılaşmaktayken, kız öğrencilerin de başarı notu otomatik düşüncelere göre farklılaşmaktadır.Akademik başarı çok yönlü bir değişkendir. Otomatik düşünceler, sınav kaygısı ve tükenmişliğin yanı sıra özyeterlik, özdenetim becerisi gibi değişkenlerle ilişkisi incelenebilir. Sonuçlar göz önünde bulundurularak akademik başarıyı artırma konusunda öğrencilere seminerler, grup rehberliği, psiko-eğitim ve grupla psikolojik danışma hizmetleri verilmesi öngörülmüştür. Bunlar pozitif benlik algısı oluşturmaya dönük bir eğitim, sınav kaygısını düşürme yönünde öğrencinin ve ailesinin bilinçlendirilmesi ve ergenlerde tükenmişliğin azaltılmasına dönük önlemlerin alınması şeklinde özetlenebilir.

The main purpose of this research is to investigate the effect of mediating role of automatic thinking in explaining the academic achievement of the eighth graders by gender according to their self-esteem, test anxiety and burnout levels. Correlational screening and causal comparative screening methods were used in the study. The population of the study is middle school students in Black sea region of Turkey. The sample consists of 403 eighth graders, selected through cluster sampling method among the secondary school students in a province in the Central Black Sea region. The sample consisted of 216 girls and 187 males. Personal Information Form, developed by the researcher, Automatic Thinking Scale, Maslach Burnout Scale, Coopersmith Self-Esteem Scale and Monthly Awareness Scale were used as data collection tools. The validity and reliability of the scales were established in the previous studies. SPSS 22.00 was used in the data analysis to conduct Hierarchical Multiple Regression and a factorial ANCOVA.As a result of the research, it was found that test anxiety and burnout levels were significant predictors of academic achievement in the eighth-grade students. It was seen that while self-esteem was a significant predictor of academic achievement, it was not effective considered along with burnout and test anxiety. According to gender, burnout and test anxiety were significant predictors of academic achievement for both sexes. On the other hand, when automatic thinking was held constant, there was no difference in academic achievement according to test anxiety, burnout and test anxiety & burnout interaction. Accordingly, when evaluated together with test anxiety and burnout, there is no interaction between gender and academic achievement.When the results of the research are analyzed by gender, it was seen that the automatic thinking is held constant, burnout for the girls was a factor, explaining academic achievement. The negative bivariate relationshipsamong the variables suggested that as automatic thoughts and burnout level increases, academic achievement decreases. As an interesting finding, male students' burnout levels did not surface asa factor explaining academic achievement in the presence of automatic thoughts.Academic achievement is a multifaceted variant. Its relations with self-control and self-regulation can be considered as well as its relations with test anxiety, burnout, and automatic thoughts as considered in the current study. According to the findings of the current research, seminars, group guidance, psycho-education and group psychological counseling services can be provided to the students in improving their academic achievement through rooting positive self-thoughts, skills to reduce test anxiety and also measures to prevent burnout in adolescents.