Beş faktör kişilik özelliklerinin belirsizliğe tahammülsüzlüğü yordamasında psikolojik sağlamlığın aracı rolü

Abstract

Bu araştırmanın genel amacı emniyet hizmet sınıfındaki personellerin kişilik özelliklerinin belirsizliğe karşı toleranslarını yordamada, psikolojik sağlamlığın aracı rolünün test edilmesidir. Araştırmanın deseni ise nicel araştırma modellerinden biri olan ilişkisel taramadır. Verilerin toplanmasında Beş Faktör Kişilik Envanteri, Belirsizliğe Tahammülsüzlük Ölçeği ve Psikolojik Sağlamlık Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Orta Karadeniz Bölgesinde yer alan orta ölçekli bir ilde görev yapan 19-55 yaş aralığında 62 kadın, 540 erkek toplam 602 emniyet hizmetleri sınıfında görev yapan personellerden oluşmaktadır. Bu çalışma grubunun seçiminde uygun örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Örneklemden elde edilen verilerin işlenmesi ve yorumlanması için IBM SPSS 22 ile AMOS 24 programlarından yararlanılmıştır. Beş faktör kişilik özellikleri, belirsizliğe karşı tahammülsüzlük ve psikolojik sağlamlık arasındaki yordayıcılıkları analiz edebilmek için yapısal eşitlik modeli kullanılmıştır. Değişkenler açısından medeni duruma göre anlamlı bir fark olup olmadığını ortaya koyabilmek içinde bağımsız gruplar t testi uygulanmıştır. Analizler sonucunda beş faktör kişilik özelliklerinden dışa dönüklük, gelişime açıklık, sorumluluk ve uyumluluk alt boyutları psikolojik sağlamlığı pozitif yönde anlamlı, nevrotiklik alt boyutu ise negatif yönde anlamlı yordadığı tespit edilmiştir. Bununla birlikte psikolojik sağlamlık belirsizliğe tahammülsüzlüğü negatif yönde anlamlı düzeyde yordadığı değerlendirilmiştir. Araştırma kapsamında elde edilen aracılık testi sonuçlarına göre beş faktör kişilik özelliklerinden dışa dönüklük, uyumluluk alt boyutları ile belirsizliğe tahammülsüzlük arasında psikolojik sağlamlık tam aracı rol; nevrotiklik ve sorumluluk alt boyutları ile belirsizliğe tahammülsüzlük arasında psikolojik sağlamlık kısmi aracı rol üstlendiği bulunmuştur. Polis memurlarının medeni durumlarına göre belirsizliğe tahammülsüzlük düzeyleri incelendiğinde anlamlı bir farklılık olmadığı tespit edilmiş, psikolojik sağlamlık düzeylerinin ise bekârlar lehine olduğu değerlendirilmiştir.Sonuç olarak beş faktör kişilik özelliklerinin belirsizliğe tolerans ve psikolojik sağlamlığı yordama gücünün incelendiği bu çalışmanın bulguları, ilgili alanyazın ışığında tartışılmış, uygulayıcılara ve araştırmacılara öneriler sunularak, ileriki çalışmalara katkı sağlayacağı düşünülmüştür. Anahtar kelimeler: Kişilik, Belirsizliğe Tahammülsüzlük, Psikolojik Sağlamlık

The general purpose of the current study was to test the mediating role of resilience in predicting the level of intolerance of uncertainty in personality traits of the police officers in the service department of a security directorate. Correlational research design of non-experimental quantitative method was the design of the study. The Big Five Inventory, Intolerance of Uncertainty Scale and Brief Resilience Scale were employed as data collecting instruments. Chosen by convenient sampling, the participants, ranging in age from 19 to 55, were 602 (540 males, 62 females) personnel in the service department in a security directorate in a medium-scaled city in the Black Sea Region, Turkey. Data were analyzed via IBM SPSS 22 and IBM AMOS 24. Regression weights among five-factor personality traits, intolerance of uncertainty and resilience were examined through structural equation modelling. Independent samples t-test was performed to find if there was a significant difference by marital status in each variable. The results indicated that the subscales of the Big-Five, namely extraversion, openness, conscientiousness and agreeableness positively predicted psychological resilience whereas only neuroticism showed negative significant prediction. Similarly, resilience significantly negatively predicted intolerance of uncertainty. Upon testing the mediating roles, psychological resilience was found to be a full mediator between extraversion and conscientiousness, and intolerance of uncertainty whereas it partially mediated between neuroticism and conscientiousness, and intolerance of uncertainty. The police officers were also tested by marital status for intolerance of uncertainty and no significant differences were found except that resilience was larger in the singles than in the married.The results of the current study, which aimed to examine what extent the Big Five Personality Traits predicted intolerance of uncertainty, were summarized and discussed along with suggestions for practitioners and researchers and it is expected to contribute to further studies.Key words: Personality, Intolerance of Uncertainty, Resilience