İlkokul 4. sınıf Türkçe ders kitabındaki resimlerin metinlerle uyumunun incelenmesi

Abstract

Bu araştırmada, ilkokul 4. sınıf Türkçe ders kitabında yer alan resimlerin metinlerle uyumunu ortaya koymak amaçlanmıştır.Araştırma tarama modelindedir. Araştırmanın çalışma grubu, iki bölümden oluşmaktadır. Çalışma grubunun birinci bölümünü, 2018 – 2019 eğitim ve öğretim yılında ilkokullarda okutulan, MEB yayınlarına ait 4. sınıf Türkçe ders kitabı; ikinci bölümünü ise araştırmacı ile Sivas il merkezine bağlı ilkokullarda görev yapmakta olan dört sınıf öğretmeninden oluşan katılımcılar oluşturmaktadır. Bu dört sınıf öğretmeni, olasılık temelli örnekleme yöntemlerinden seçkisiz (random) örnekleme göre seçilmiştir. Araştırma verileri, doküman analizi tekniği ile toplanmıştır. Araştırmacı tarafından resim ve metin uyumunu ortaya koyabilmek amacıyla `Resim – Metin İlişkisi Kategori Listesi` oluşturulmuştur. Katılımcılar, Türkçe ders kitabında yer alan resimlerin ait oldukları metne göre uygunluğunu `Resim – Metin İlişkisi Kategori Listesi`ne göre incelemiştir. Katılımcıların birbirinden bağımsız ve yansız bir şekilde görüşlerini belirttiği `Resim – Metin İlişkisi Kategori Liste`leri tek bir tabloda sunulmuştur. Bu kategori listesiyle toplanan veriler, nitel veri analizi yaklaşımlarından betimsel analiz yaklaşımı kullanılarak analiz edilmiş ve yorumlanmıştır.Araştırmadan elde edilen bulgular sonucunda, resimlerin, öğrencilerin metinlerin içeriğini tahmin edebilmesini orta düzeyin altında sağladığı; ait oldukları metinlerin başlığını yüksek düzeyde desteklediği; ait oldukları metinlerin ana fikrini/ana duygusunu orta düzeyin altında desteklediği; resimlerde kullanılan renklerin canlı, net ve dikkat çekici olduğu; ait oldukları metin ile orta düzeyde kısmen uyumlu olduğu; resimlerin metindeki hikâye unsurlarından olay, zaman ve kahraman unsurları ile orta düzeyin altında örtüştüğü; mekân unsuru ile orta düzeyde örtüştüğü; resimlerin günlük hayatla ilşkisinin orta düzeyin üstünde olduğu; metinle ilgili resimlerin yanı sıra karikatür, fotoğraf, grafik vb. ögelerden herhangi birine orta düzeyin üstünde yer verildiği; resimlerdeki kişilerin görünüşleri (Kıyafet, biçim, vb.) hedeflenen gruba uygunluğunun yüksek düzeyde olduğu görülmüştür. Araştırma sonucunda, elde edilen bulgular ışığında bazı öneriler sunulmuştur.Anahtar Kelimeler: Türkçe Ders Kitabı, Resim, Metin, Resim-Metin Uyumu.

In this research, it is aimed to show the harmony of the pictures in the 4th grade Turkish textbook with the texts.The research is in screening model. The study group of the research consists of two parts. The first part of the study group is constituted by 4th grade Turkish textbooks, published by Ministry of Education and studied at primary schools in 2018-2019 academic year; and the second part by the researcher and four classroom teachers ,who work at central primary schools in Sivas ,as participants. These four classroom teachers have been chosen randomly according to probability based sampling methods.The data of the research have been collected by using the document analysis technique. `Illustration - Text Relevance Category List` has been created by the researcher in order to show the compliance between illustration and text. Participants have reviewed the appropriateness of the pictures in the Turkish textbook to the text they belonged to according to the `Illustration-Text Relevance Category List`. The `Illustration-Text Relevance Category List`s, in which the participants expressed their opinions independently and objectively, have been presented in a single table. The data collected by this category list have been analyzed and interpreted using the descriptive analysis approach out of the qualitative data analysis approaches.As a result of the findings obtained from the research, it was found that the pictures helps the students with a level below the medium level to predict the content of the texts; they support the title of the text they belong with a high level; but they support the main idea of the texts they belong to below the middle level; they support the title of the text they belong with a high level; but they support the main idea of the texts they belong to below the middle level The colors used in the pictures are vivid, clear and it is remarkable; they are compatible with the text above the intermediate level; images overlaps the story elements of time, event and hero in text below the medium level. It overlaps with the element of place above the middle level; pictures are related to daily life in high level. In addition to pictures related to the text, cartoon, photos, graphics etc. are used above the medium level. It was observed that apperance of people in the pictures (clothing, format, etc.) is suitable to the targeted group at high level. As a result of the survey, in the light of the findings, some suggestions are presented.Key Words: Turkish Course book, Text, Illustration, Paint-Text Combination.