Ergenler için sosyal medya mahremiyeti koruma becerileri ölçeği

Abstract

Bu çalışmada, ergenlerin sosyal medya kullanımında mahremiyeti koruma becerilerinin değerlendirilebileceği geçerli ve güvenilir bir ölçek geliştirmek amaçlanmıştır. Araştırma 11-18 yaş aralığında iki çalışma grubuyla gerçekleştirilmiştir. Birinci çalışma grubunda 640 kişi (343 kız, 297 erkek), ikinci çalışma grubunda 150 kişi (92 kız, 58 erkek) bulunmaktadır. Araştırma verileri 2018-2019 eğitim-öğretim yılında toplanmıştır. Ölçek geliştirme sürecinde madde havuzunu oluşturmak amacıyla ilgili alan yazın ile yurt dışındaki benzer ölçme araçları taranmış, 15-18 yaş arası 10 öğrenciyle görüşme yapılmış ve 58 madde ile madde havuzu oluşturulmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarak ergenler için sosyal medya mahremiyeti koruma becerileri ölçeği, çevrimiçi mahremiyet ölçeği, çevrimiçi güvenlik ölçeği ve kişisel bilgi formu kullanılmıştır. Ergenler için sosyal medya mahremiyeti koruma becerileri ölçeğinin yapı geçerliliği; madde toplam korelasyonu, açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi ile incelenmiştir. Ölçeğin ölçüt dayanaklı geçerliliği ise ölçek puanları ile çevrimiçi mahremiyet ölçeği ve çevrimiçi güvenlik ölçeği puanları arasındaki ilişkilerin ortaya konulması yoluyla incelenmiştir. Güvenirlik analizleri ise iç tutarlık Cronbach Alpha ve test-tekrar test yöntemleri ile gerçekleştirilmiştir. Faktör analizi sonucunda 27 maddeden oluşan ölçeğin açıkladığı toplam varyansın % 46.33 olduğu, üç faktörlü bir yapı sergilediği belirlenmiştir. Bu faktörler gizliliği koruma eğilimi, özyeterlilik ve gizliliği koruma davranışı olarak adlandırılmıştır. Birinci düzey doğrulayıcı faktör analizinde üç faktörlü yapı doğrulanmış, uyum indekslerinin iyi uyuma işaret ettiği gözlenmiştir (X2/sd: 1.82, NFI = .93, NNFI = .97, CFI = .97, IFI = .97, RMSEA = .056, GFI = .86, AGFI = .83). Üç faktörlü yapının gerçekleştirilen ikinci düzey doğrulayıcı faktör analizinde bir üst yapıda birleştiği, ikinci düzey doğrulayıcı faktör analizinin uyum indekslerinin de iyi uyum değerleri gösterdiği gözlenmiştir (X2/sd: 1.82, NFI = .93, NNFI = .97, CFI = .97, IFI = .97, RMSEA = .056, RFI=.93). Çevrimiçi mahremiyet ölçeği ve çevrimiçi güvenlik ölçeği ile yapılan ölçüt dayanaklı geçerlilik çalışmaları sonucunda elde edilen korelasyon değerleri ölçeğin geçerliliğini destekler niteliktedir. Çevrimiçi mahremiyet ölçeğinin iç tutarlılık katsayısı .42, çevrimiçi güvenlik ölçeğinin çevrimiçi güvenli davranışlar faktörünün iç tutarlılık katsayısı .50, çevrimiçi güvenli olmayan davranışlar faktörünün Cronbach Alpha iç tutarlılık katsayısı .63 olarak bulunmuştur. Ölçeğin Cronbach Alpha katsayısı ile iki hafta süreli test- tekrar test güvenirliği tüm ölçek için .90 ve .78, sırasıyla gizliliği koruma eğilimi faktörü için .85 ve .55, özyeterlilik faktörü için .85 ve .78, gizliliği koruma davranışı faktörü için .65 ve .54 olarak bulunmuştur. Sonuç olarak; ergenler için sosyal medya mahremiyeti koruma becerileri ölçeğinin geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu düşünülmektedir.

In this study, it was aimed to develop a valid and reliable scale in which the privacy protection skills of adolescents can be evaluated. The study was carried out with two working groups between 11-18 years. 640 people (343 girls, 297 boys) in the first working group, 150 people (92 girls, 58 boys) in the second working group. The research data were collected 2018 - 2019 academic years. In the scale development process, first, the item pool was formed in line with the related literature, other similar measurement tools and interviews with 10 students aged 15-18. The item pool consists of 58 item. Online privacy scale, online security scale, personal information form and social media privacy protection skills scale for adolescents were used to collect data. The construct validity of social media privacy protection scale for adolescents; item total correlation was analyzed by exploratory and confirmatory factor analysis. Criterion related validity of the scale was investigated by revealing relationships between social media privacy protection skills scale for adolescents and online privacy scale, online security scale inventory scores. Reliability analyses were carried out with internal consistency Cronbach Alpha and test-retest reliability methods. As a result of the factor analysis, it was found that the total variance explained by the 27-item scale was 46.33% and exhibited a three-factor structure. These three factors titled as privacy protection trend, self-efficacy and privacy protection behavior. In the first order confirmatory factor analysis, the three-factor construct was confirmed, results showed that the confirmatory factor analysis provided good fit indices (X2/sd= 1.82, NFI = .93, NNFI = .97, CFI = .97, IFI = .97, RMSEA = .056, GFI = .86, AGFI = .83). In the second order confirmatory factor analysis, the three-factor construct was found to merge with an upper-construct. It was also observed that the fit indices of the second order confirmatory factor analysis demonstrated good fit values (X2/sd = 1.82, NFI = .93, NNFI = .97, CFI = .97, IFI = .97, RMSEA = .056, RFI=.93). Correlations coefficients between online privacy scale, online security scale and the social media privacy protection skills scale for adolescents scores supported criterion related validity. The Cronbach Alpha coefficient of the online privacy scale .42. The Cronbach Alpha coefficient of the online safe behavior factor of the online security scale .50 and the Cronbach Alpha coefficient of the online unsafe behavior factor is .63. Test-retest reliability coefficients of the scale were .90 and .78. For the privacy protection trend, self-efficacy and the privacy protection behavior factors, Cronbach Alpha coefficients were .85, .85 and .65, respectively. In addition, test-retest reliability coefficients were found .55, .78 and .54, respectively. In conclusion social media privacy protection skills scale for adolescents was considered reliable and valid instrument.