Yabancı dil olarak Türkçe ders kitaplarında kültürel unsurların kullanımı: Yunus Emre Enstitüsü yedi iklim Türkçe öğretim seti örneği (C1 – C2 seviyesi)

Abstract

Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde öğretim ortamı, kullanılan materyaller, dört temel dil becerisi ve dil bilgisinin verilme şekli, kültür aktarımı gibi birçok başlık önemli bir rol oynamaktadır. Hedef kültürün içerisinde ve hedef kültürden uzak olarak yürütülen dil öğretim süreçlerinin farklı olduğu düşünülürse bu süreçte kullanılan materyallerin etkin rol oynadığı söylenebilir.Yabancı dil öğretiminde en çok kabul gören ders malzemesi ders kitaplarıdır. Gerek ekonomik açıdan gerek pratiklik olarak ders kitapları diğer materyallere göre daha çok tercih edilir. Ders kitaplarında yer alan metinler ve metinlerden hareketle düzenlenen etkinlikler aracılığı ile hem dört temel dil becerisinin hem dil bilgisi öğretiminin kazandırılması hedeflenmektedir. Bu noktada akıllara ders kitaplarında kültürel ögelere ne kadar yer verilmektedir sorusu gelmektedir. Bu sorudan hareketle tezimizin konusu Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde kültür aktarımı olarak belirlenmiş, örneklem olarak ise Yunus Emre Enstitüsü tarafından hazırlanan `Yedi İklim Türkçe Öğretim Seti (C1 ve C2 Seviyesi)` seçilmiştir.Tez çalışmasının amacı; yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde sıkça kullanılan ileri düzey bir ders kitabında kültür aktarımına ne kadar yer verildiğini saptamaktır. Bu saptama üzerinden yabancı dil olarak Türkçe öğretimi alanına katkıda bulunmak, yeni hazırlanacak ders materyalleri için veri oluşturmak da belirlenen amaçlar arasındadır.Çalışma tarama modelinde nitel araştırma olarak desenlenmiştir. C1 ve C2 düzeyinde kullanılan ders kitaplarında yer alan veriler nitel araştırmalarda kullanılan veri toplama yöntemlerinden doküman inceleme tekniği kullanılarak toplanmıştır.Çalışmada ulaşılan kültürel ögeler Okur ve Keskin (2013) tarafından kullanılan `Metinlere Yansıyan Kültürel Öge ve Alt Ögeler` ölçeği esas alınarak sınıflandırılmıştır. Çalışma sürecinde araştırmaya konu olan ders kitaplarından kaynaklanan farklılıklar neticesinde ölçek üzerinde düzenleme yapma ihtiyacı doğmuştur. Bu ihtiyaç neticesinde ölçek, Türkçe Eğitimi bölümünde görev yapan alanında uzman dört öğretim üyesi tarafından incelenmiş ve ölçeğe son hali verilmiştir.Çalışma sonucunda Yedi İklim Türkçe Öğretim Ders Kitabı'nın C1 ve C2 seviyelerinde kültürel ögelere yer verilme oranının benzerlik gösterdiği görülmüştür. Her iki düzey ders kitabında da ağırlıklı olarak farklı kültürlere ait ögelere rastlanmıştır. C1 seviyesi ders kitabında farklı kültürlere ait ögelerden sonra en fazla rastlanan kategori `değerler ve eğitim` olurken; C2 seviyesinde ikinci sırada en fazla rastlanan kategori `edebiyat, sanat ve müzik` olmuştur.Bu çalışma ile yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kullanılmak üzere hazırlanan yeni materyaller için veri imkânı sunulmaya çalışılmıştır.Anahtar Kelimeler: Yabancılara Türkçe öğretimi, kültür, kültür aktarımı, ders kitabı

In the teaching of Turkish as a foreign language, many topics such as teaching environment, materials used, four basic language skills and the way of giving grammar and cultural transmission play an important role. Considering that the language teaching processes carried out within the target culture and away from the target culture are different, it can be said that the materials used in this process play an active role. The most widely accepted course material in foreign language teaching is textbooks. Textbooks are preferred over other materials both economically and practically. The aim of the course is to provide students with four basic language skills and grammar teaching through the texts in the textbooks and activities organized based on these texts. At this point, the question of how much cultural elements should be included in the textbooks comes to mind. Based on this question, the subject of our thesis was determined as cultural transmission in the teaching of Turkish as a foreign language and the `Seven Climate Turkish Instruction Set(C1-C2 level)` prepared by Yunus Emre Institute was chosen as the sample. The aim of the thesis; determine how much cultural transmission is included in an advanced textbooks frequently used in teaching Turkish as a foreign language. To contribute to the field of Turkish teaching as a foreign language through this determination, and to create data for the course materials to be prepared are among the determined objectives. The study is designed as a qualitative research in the screening model. The data in the textbooks used in C1 and C2 levels were collected by using document analysis technique which is one of the data collection methods used in qualitative research. The cultural elements used in the study were classified based on the `Cultural elements and sub-elements reflected in the texts` scale used by `Okur and Keskin`(2013). As a result of the differences arising from the textbooks used in research,in the study process, the need to make arrangements on the scale was born. As a result of this need, the scale was examined by four faculty members who are working as an expert in the department of Turkish education and the scale was finalized. As a result of the study, it was seen that the rate of cultural elements in the C1 and C2 levels of Seven Climate Turkish Instruction Set was similar. In both levels of textbooks, item predominantly belonging to different cultures were found. The most common category after the items belonging to different cultures was `Values and Education` in the C1 level textbooks while `Literature,Art and Music` was the second most common category at C2 level. In this study, it has been tried to present data for new materials prepared for use in Turkish education as a foreign language. Keywords: Teaching Turkish to foreigners, culture, cultural transmission, textbooks.