İlaç uygulama hatası ölçeğinin Türkiye popülasyonunda geçerlik ve güvenirliğinin incelenmesi

Abstract

Amaç: Bu araştırma; `Medication Administration Error Survey`in (MAES) Türkçe formunun geçerlik ve güvenirliğini incelemek amacı ile metodolojik olarak gerçekleştirilmiştir.Yöntem: Araştırmanın örneklemini, iki üniversite hastanesi ve bir eğitim ve araştırma hastanesinin pediatrik birimlerinde çalışan ve araştırmaya katılmayı gönüllü olarak kabul eden hemşireler (n:378) oluşturmuştur. Veriler Aralık 2014- Mayıs 2015 tarihleri arasında toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde; kapsam geçerliği için uyum analizleri, yapı geçerliği için faktör çözümlemeleri, güvenirlik analizi için test-tekrar test yöntemi, korelasyon analizleri, iç tutarlılık analizlerinde ise Cronbach Alpha formülü, madde toplam puan çözümlemeleri ve korelasyon analizleri kullanılmıştır. Bulgular: Dil ve kapsam geçerliği için alınan uzman görüşleri Kendall W analizi ile değerlendirilmiş ve sonuçların uyumlu olduğu görülmüştür. Ölçeğin test-tekrar test korelasyon sonuçları, birinci bölüm r= 0.904, ikinci bölüm r= 0.808 ve üçüncü bölüm r= 0.896 olarak tespit edilmiştir (p < 0,05). Cronbach alfa değerleri; birinci bölümde 0.89, ikici bölümde 0.83, üçüncü bölümde 0.98'dir. Faktör analizi sonucunda; birinci bölümde toplam varyansın %62.27'sini açıklayan altı faktör, ikinci bölümde toplam varyansın %64.91'ini açıklayan üç faktör boyutu elde edilmiştir. Faktör yükleri 0.44 ile 0.91 arasında değişmektedir. Üçüncü bölüm hata tiplerini rapor etme oranlarını verip istatistiksel oran yorumu yapılmasını sağladığından, orijinal ölçek ile aynı yol izlenmiş ve faktör analizi uygulanmamıştır. Ölçeğin maddelerine ait analizlerin sonuçları literatür ile paralel sonuçlar sağladığından ölçekten çıkarılan madde olmamıştır.Sonuç: İUHÖ'nin Türkiye'de pediatrik birimlerde çalışan hemşireler için yeterli geçerlik ve güvenirlik göstergelerine sahip bir ölçüm aracıdır. Ölçek sayesinde ilaç uygulama hatalarının nedenlerine ve hata bildirilmeme sebeplerine yönelik algılar tanımlanabilecek, hata önleme girişimlerinde yol gösterici olabilecektir.Anahtar Kelimeler: İlaç Uygulama Hataları, Pediatri Hemşiresi, Raporlama

Purpose: This research was carried out methodologically to analyze the validity and reliability of the Turkish form of Medication Administration Error Survey (MAES)Method: Participants were recruited on a volunteer basis from nurses (n:378) working in the pediatric departmants of one training and research hospital, and two university hospitals. Datas were collected between December 2014 and May 2015. Compatibility analyses for content validity, factor analyses for construct validity, test-retest method for reliability analysis, correlation analyses, Cronbach's Alpha statistic for internal consistency analyses, item-total score analyses and correlation analyses were used to evaluate datas.Findings: Expert opinions for language and coverage validity were assessed by Kendall W analysis and it was found that the results were consistent. Scale's test-repeat test correlation results were reported as; first part r=0.904, second part r=0.808 and third part r=0.896 (p<0.05). Cronbach's alpha values of the scale were reported as 0.89 for the first part,0.83 for the second part, 0.98 for the third part. According to the results of the factor analysis, in the first part there were 6 factors that explain the 62.27% of the total variance, in the second part there were three factor dimensions that explain 64.91% of the total variance. Factor loads of the first and the second part were calculated respectively between 0.44 and 0.89, 0.57 and 0.91. As the third part enables the interpretation on statistical ratio by giving the raporting rates of part error types, original scale had followed and no factor analysis was applied to it. Since the results of the matter analysis were parallel with the literature, no item was excluded from the scale.Result: It was determined that 'Medication Administration Error Survey' is a scale which has validity and reliability in Turkish society. It will be possible to define the reasons of medication errors and the perceptions on error reporting owing to the scale and the scale will be a guide for error preventing attempts. Key Words: Medication Administration Errors, Peadiatric Nurse, Reporting