17. yüzyıl Türk şiirinde tasavvuf telakkisi

Abstract

Bu çalışmada, 17. yüzyıl Divân, Halk ve Tekke edebiyatı mümessillerinin tasavvufî mefhumlara şiirlerinde ne derece ve sıklıkla yer verdiklerinin ortaya çıkarılması hedeflenerek kullanmış oldukları kavramlardan hareketle tasavvuf telakkîleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Divân şairlerinden Fehîm, Nâilî, Nâbî ve Nef'î; Halk şairlerinden Gevherî ve Âşık Ömer; Tekke şairlerinden ise Nakşî Ali Akkirmânî, Sun'u'llâh-ı Gaybî, Ümmî Sinân ve Niyâzî-i Mısrî Divânları esas kabul edilerek, şairlerin tasavvufî ahlak, kavram, mecâz, tip, makâm ve hâller hakkındaki fikirleri araştırılmıştır. Ayrıca şairlerin tarikat usülleri, tarikat kıyafetleri, tarikat mimarîsi, çeşitli tarikatlar, tarikat büyükleri ve tasavvufî açıdan değerlendirilen ve yorumlanan âyet ve hadisler hakkındaki telakkîleri de, mukayeseli bir üslupla tespit edilmeye çalışılmıştır.

In this study, will examined to determine the mysticism of Sufi by acting on the concepts that 17th century Divan, Folk and Tekke literary agencies used to discover the extent to which their mystical notions were included in their poems. The opinions of the poets on mystical morality, concept, reason, type, reason and conditions have been investigated by taking the Divans of in divan poetry Fehîm, Nâilî, Nâbî and Nef'î; in folk poetry Gevherî and Âşık Ömer; in Tekke poetry Nakşî Ali Akkirmânî, Sun'u'llâh-ı Gaybî, Ümmî Sinân ve Niyâzî-i Mısrî, as the basis. Furthermore, attempts were made to identify a comparative style of the poets' tarikat rules, tarikat clothes, tarikat architects, various cults, religious orders, and interpret in terms of Sufism about verses and hadiths.