Yâsîn ve Fetih sûreleri bağlamında İ`râb-mana ilişkisi

Abstract

İ'râb, sözlük anlamı olarak,`açıklama, bir şeyin aslını ve hakikatini ortaya koyma` anlamlarına gelir. Terim manasını ise ve klasik dil bilimcilerin büyük çoğunluğu i'râbı, `Âmilin gereğini açıklamak üzere hareke, harf, sukûn veya hazif gibi unsurların kullanılması` şeklinde tanımlamışlardır. Bazı âlimlere göre ise i'râb, Arapça kelimelerin sonlarının konumu olarak belirlenmesinden, bu ibareyi kelimenin sonunda meydana gelen değişmeler (mu'rab) ve değişmezliğin (mebni) karşıtı anlamında kullanmışlardır. Kısaca i'râb, Türkçe gramerindeki cümlenin ögelerinin doğru dizilişinin karşılığıdır denilebilir. İ'râbı bilmeden herhangi bir Arapça metne doğru bir şekilde mana vermek çok zordur. İ'râbın mana ile ilişkisi büyük bir önem arz eder. Tezimizde Yâsinve Fetih Sûreleri açısından i'râbın mana ile olan ilişkisi üzerinde durulmuştur. Bu iki sûreden seçilmiş âyetlerini'râbları verilerek i'râbın manayla olan ilişkisi, âlimlerin görüşlerinden yararlanılarak izah edilmeye çalışılmıştır. Özellikle zikredilen âyetlerde daha çok İ'râbul-Kur'ân alanında yazılan tefsirlerden yararlanılmıştır. Kur'ân-ı Kerîm'in âyetlerinin ve Arapça kaynakların doğru bir şekilde anlaşılması için i'râbın iyi bilinmesi gerekir. Fâilin merfu', mef'ûlun mansûb, harf-i cerr almış bir kelimenin mecrûr olması gerektiğini, sıfat mevsûf uygunluğu, hâl, temyiz, zarf, kısaca merfûât, mensûbat, mecrûrât ve tavabi'leri (sıfat, te'kîd, bedel, atf-ı beyân, atf-ı nesak ) özümsenmeden Arapça bir kelimeye veya cümleye anlam vermek mümkün görünmemektedir. İ'râb, lafız ve mananın doğru anlaşılmasında Arapça gramerinin temelini oluşturmaktadır.

In the meaning of dictionary i'rab means explanation, to reveal the truth and truth of something. As a term and according to classical linguists i'rab is using elements like vowel point, sukun or hazf to describe the need of amil. On the other hand, according to some sholars; because Arabic words are defined as the position of the end of th ewords, they used this phrase in the sense of the changes /murabs and the anti-invariance (mebni) occurring at the end of the word. Briefly, it can be said that the order of sentence elements in Turkish grammar is equivalent. It is very difficult to understand any Arabic text without knowing i'rab. The relationship of i'rab with meaning has a great importance. Interms of the surahs of Yâsîn and Fetih we discussed in our thesis relationship between i'rab and meaning has been emphasized. The relationship between i'rab and meaning, has been tried to explained by giving verses' i'rabs that picked up from both these surahs, by taking advantage of scholars's ideas. Especially in the verses mentioned, by taking advantage of exegessises that written about I'rabul Quran. I'rab should be well known to figüre out Quranic verses and Arabic sources. It's not possible to figüre out an arabic wordor a sentence without knowing Arabic grammar sentences tructure. I'rab is the basis of Arabic.