Türkiye`de enerji ithalatı içerisinde ham petrol ve doğalgaz`ın dış dengeye etkisi: 1996-2018 dönemi

Abstract

Enerji dünya genelinde önemli bir yere sahiptir ve ülkelerin ekonomik istikrarının sağlanmasında etkili bir unsudur. Sanayileşme ve teknolojik gelişmeler ile enerjiye duyulan ihtiyaç artmaktadır. Enerjiye duyulan ihtiyacın artması Türkiye'nin dışa olan bağımlılığının giderek artmasına sebep olmuştur. Bu açıdan Türkiye'nin enerji politikaları belirlenirken çok yönlü politikalar benimsenmelidir. Ayrıca enerjinin ekonomideki etkisi konusunda yenilikçi ve ileriye dönük hedeflerin belirlenmesi için gerekli çalışmalar yapılmalıdır. Bu kapsamda, çalışmanın ilk bölümünde enerji politikaları üzerinde durulmuştur.İkinci bölümde Türkiye'de sanayi, konut, ulaşım vb. alanlarda enerji faktörleri içerisinde ham petrol ve doğalgazın payının çok büyük ve etkili olduğu görülmektedir. Türkiye yeteri kadar ham petrol ve doğalgaz rezervlerine sahip olmadığından ihtiyacı olan ham petrol ve doğalgazın tamamına yakınını ithalat ile karşılamaktadır. Bu da Türkiye'yi enerjide dışa bağımlı bir ülke yapmaktadır. Türkiye ham petrol ve doğalgazın yanında kok kömürü, rafine edilmiş petrol ürünleri ve nükleer yakıtlar, maden kömürü, linyit, elektrik, gaz gibi diğer enerji fasıllarında da önemli bir ithalatçı konumundadır. Bu fasılların yanında Türkiye'nin enerji ithalatı profiline baktığımızda en büyük payın ham petrol ve doğalgaza ait olması ülke bütçesi üzerinde önemli bir baskı yapmakta ve dış ticaret açığına sebep olmaktadır. Bu çalışmada, fasıllarına göre enerji kaynaklarının ithalat maliyetleri ve bu fasıllar içerisinde ham petrol ve doğalgazın ithalatı incelenmiştir. Bununla beraber enerji ithalatının dış ticaret içerisindeki yeri araştırılmıştır. Çalışmanın sonunda enerji kaynakları ve enerji kaynakları içerisinde ham petrol ve doğalgaz ithalatının dış denge ile arasındaki ilişkiyi ortaya koyan bir ekonometri çalışması uygulanmıştır. Türkiye'nin 1996Q4-2018Q4 yılları arası döneme ait çeyrek yıl verileri Çoklu Doğrusal Regresyon Analizi kullanılarak ham petrol ve doğalgaz ithalatının dış denge üzerindeki ilişkisi analiz edilmiştir.

Energy is important worldwide and it has an important role in providing economical steadiness. Need for energy arises due to technologocal developments and industrialization and the arising need for energy has resulted in dependency of Turkey on other other countries. So, while determining the energy policy of Turkey multiple options should be adopted.Also Authorities must go with importatnt studies about the effects of energy on economy in order to determine innovative goals.Therefore in the first part of this study it has been worked on energy policies.In the second part, it is clear that the effect of cruid oil and natural gas in areas such as industries, houses, transportation etc is big and important in Turkey. Since Turkey has no enough cruid oil and natural gas reserves, it has to supply almost all of the need by importing.Therefore Turkey becomes dependent on other countries. Turkey is also an important country in importing coke, rafinated petrol products , nucleer fuel,mineral coal,electricity, gas, lignite and other varities of energy sources.Besides, looking the energy importing profile of Turkey, we see that the biggest amounts belongs to natural gas and cruid petrol.This situation causes a big impression on Turkey's budget and also a big external trade deficiency. In this study, the cost of imported energy sources according to their types and mainly cost of imported natural gas and cruid oil variaties has been observed. Besides the place of imported energy in external trade has been studied.At the en of the study, an econometry study has been performed related with the relation of natural gas and cruid oil importing with external trade balance. The relation of natural gas and cruid oil importing with trade balance has been analised working on Turkey's 1994Q4-2018Q4 quarter term datas by using Multiple Linear Regreation Analisys.