Trafik kaza kara noktalarının tespiti ve çözüm önerileri: Şırnak örneği

Abstract

Karayollarında artan araç sayısına bağlı olarak yaşanan trafik yoğunluğu son yıllarda Dünya genelinde trafik kaza sayısının artmasına neden olmaktadır. Trafik kazalarının sonuçları ciddi maddi ve manevi kayıplara yol açmaktadır. Bu nedenle, yaşanan trafik kazalarının irdelenmesi ve analiz edilmesi, kaza sayısının düşürülmesi ve önlenmesinde kritik derecede önemlidir. Kazaların yoğun derecede yaşandığı bölgelerin öncelikli olarak etüd edilmesi gereklidir. Literatürde, kazaların yoğun olarak yaşandığı bölgeler `trafik kaza kara noktası` olarak tanımlanmıştır. Dünyada ve Türkiye'de trafik kazalarının önlenebilmesi için kara noktalar tespit edilmekte ve belirlenen kara noktalar iyileştirmektedir. Ancak, kara noktaların tespiti için kabul gören tek bir yöntem yoktur. Türkiye'de kara nokta tespiti, Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından yapılmakta olup, Oran Kalite Kontrol Yöntemi kullanılmaktadır. Tez çalışmasının amacı, Şırnak ilindeki kara noktaları literatürde yer alan farklı yöntemleri kullanarak tespit etmektir. Bu amaçla, 2013 ile 2017 yılları arasında Şırnak il merkezi ve ilçelerine ait bağlantı yollarında gerçekleşen trafik kaza verileri toplanmış ve kara nokta tespitinde kullanılmıştır. Kara nokta tespiti için Oran Kalite Kontrol, Kaza Sayısı, Kaza Tekrar Oranı ve Eşdeğer Ağırlık Yöntemleri kullanılmıştır. Kaza Sayısı, Kaza Tekrar Oranı ve Eşdeğer Ağırlık Yöntemlerinin her biri için kritik değer seçilmiş ve elde edilen sonuçlar, Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından kullanılan Oran Kalite Kontrol Yöntemi sonuçları ile karşılaştırılmıştır. İncelenen bölgede gerçekleşen trafik kazaları, gerçekleştikleri saat, gerçekleşme sebebi ve araç tipine göre değerlendirilerek analiz edilmiştir. Belirlenen kara noktalar yol geometrik özellikler, yol yüzey durumu ve trafik değerleri bakımından ayrıntılı olarak incelenmiştir. Tespit edilen kara noktaların kara nokta olma sebepleri ortaya konularak çözüm önerileri sunulmuştur. Gelecek çalışmalarda, Oran Kalite Kontrol Yöntemi dışındaki diğer yöntemler için kritik değer seçiminde bu çalışma sonuçları referans alınabilir. Anahtar Kelimeler: Şırnak, Kara Nokta, Oran Kalite Kontrol Yöntemi, Trafik Kazası, Kaza Tekrar Oranı, Eşdeğer Ağırlık Yöntemi.

In recent years, the traffic density due to the increasing number of vehicles on the highwaysleads to an increase in the number of traffic accidents in worldwide. The consequences of traffic accidents causes to serious material and moral losses. Therefore, examining and analyzing the traffic accidents is critically important in reducing and preventing the number of accidents. Especially, the regions where accidents are occurred densely, should have priority to examine and analyze. In literature, `black spot` is defined as where the accidents are occurred densely. In order to prevent traffic accidentin world and as well as Turkey, black spots should be determined and these spots have to be improved. However, there is not any single method to determine black spot. In Turkey, the black spots are determined by General Directorate of Highways based on Ratio Quality Control Method. This study aims to determine black spots in Sirnak province by using different methods in the relevant literature. In this regard, traffic accident records between 2013 and 2017 of Sirnak province were collected and used to determine black spots. In this study, the Ratio Quality Control, Number of Accident, Accident Rate and Equivalent Weight Methods were used to determine black spot. A separate critical value for Number of Accident, Accident Rate and Equivalent Weight Methods were selected and findings of these methods were benchmarking with the findings of Ratio Quality Control. The traffic accident occurred in Sirnak province were first assessed based time period, reasons of realization and type of vehicle, and then analyzed. The identified black spots were examined in terms of geometric standards, surface conditions and traffic conditions of the highways in detail. The reasons of being black spot of the identified locations are revealed and solutions are suggested. The findings of this study can be taken as a reference to specify critical value for the other methods rather than Ratio Quality Control Method in future studies Keywords: Sirnak, Black Spot, Traffic Accident, Rate Quality Control Method, Accident Rate, Equivalent Weight Method.