Kâr dağıtım kararının belirleyicileri: Borsa İstanbul şirketleri üzerine dinamik panel veri analizi

Abstract

Çalışmada, payları Borsa İstanbul'da işlem gören şirketlerin 2009-2015 yıllarındaki 7 yıllık verileri kullanılarak, 2010-2016 yılları arasında aldıkları kâr dağıtım kararlarını etkileyen şirket ölçeğindeki faktörler (şirketin büyüklüğü, kârlılığı, likiditesi, yaşı, ortaklık yapısı, borçluluk oranı, piyasa değeri /defter değeri oranı ve önceki yıl kâr dağıtımı) analiz edilmiştir. Kâr dağıtım kararının temsilinde, pay başına düşen kâr kullanılmıştır. Sadece nakit olarak dağıtılan kâr dikkate alınarak hesaplanan kâr dağıtım oranı üzerinde ve nakit olarak dağıtılan kâr ile birlikte bedelsiz pay şeklinde dağıtılan kârları da içeren kâr dağıtım oranı üzerinde bağımsız değişkenlerin etkisini ölçmek üzere iki ayrı regresyon denklemi oluşturulmuştur. İki Aşamalı Dinamik Panel Regresyon sonuçlarına göre Borsa İstanbul'da işlem gören şirketlerin pay başına nakit kâr dağıtımı üzerinde; bir önceki yıl nakit kâr dağıtımı, şirketin özkaynak kârlılığı, şirketin büyüklüğü (piyasa kapitalizasyonu) ve yaşı istatistiki olarak %1 anlamlılık düzeyinde pozitif etkili olurken; piyasa değeri/defter değeri oranı ile şirketin bir aile tarafından kontrol ediyor olması %1 anlamlılık düzeyinde negatif etkili olmaktadır. Nakit kâr dağıtımı üzerinde, likidite ve borçluluk oranlarının istatistiki olarak anlamlı bir düzeyde etkisi bulunamamıştır. Nakit olarak dağıtılan kâra bedelsiz pay şeklinde dağıtılan kârın eklenmesi suretiyle hesaplanan bağımsız değişken üzerinde aynı bağımsız değişkenlerin etkisinin ölçüldüğü ikinci regresyon denkleminin sonuçlarına göre: bir önceki yıl pay başına (nakit+bedelsiz) kâr dağıtımı, şirketin özkaynak kârlılığı ve piyasa değeri/defter değeri oranı %1 anlamlılık düzeyinde, şirketin büyüklüğü (piyasa kapitalizasyonu) %5 anlamlılık düzeyinde, likiditesi %10 anlamlılık düzeyinde pozitif etkili olurken; yaşın, aile kontrolünün ve borçluluk oranının istatistiki olarak anlamlı bir etkisi saptanamamıştır.

In the study, the company-based factors (the size, profitability, liquidity, age, ownership structure, leverage, market value/book value ratio and the previous year's dividend of the company) affecting dividend decisions of the years between 2010-2016 were analyzed using the 7-year data for 2009-2015 of companies whose shares are traded in Istanbul Stock Exchange. The dividend in the form of share (stock dividend) was also taken into consideration with the cash dividend while calculating the dividend per share which is a proxy for dividend decision of the firm. According to the results of the Two-Step Dynamic Panel Regression; while previous year's cash dividend, equity return, size (market capitalization) and the age of the company are positively related with the cash dividend per share; market/book value ratio and family control are negatively related at 1% statistical significance level. The other independent variables analyzed, liquidity ratio and the leverage are not statistically significant. According to results of the second regression equation, where the numerator has been calculated as cash + stock dividend, previous year's cash+stock dividend per share, equtiy return and market/book value ratio are positively related to dependent variable at 1% statistical significance level, size of the company (market capitalization) and the liquidty ratio are positively related to dependent variable at 5% and 10% statistical significance level, respectively. Nevertheless, age of the company, leverage and family control variables have no effect on cash+stock dividend per share.