Mardin Arkeoloji Müzesinde bulunan Sürekli definesindeki Eyyubi ve Memlükler`e ait altın sikkelerin arkeometrik karakterizasyonu

Abstract

ÖZETBu çalışmada, Mardin Arkeoloji Müzesi'nde yer alan Sürekli Hazinesi içerisinde bulunan 50 adet altın sikkenin element oranları Taşınabilir Enerji Dağıtım X-Işını Floresans Spektrometresi (P-EDXRF) ile analiz edilmiştir. Analiz edilen bu altın sikkelerin 22' si Eyyubiler'e, 28' i ise Memlükler'e aittir. Analizler sonucunda sikkelerin kimyasal kompozisyonlarının ortaya çıkarılmış ve alaşım oranlarının tespiti yapılmıştır. Yapılan bu analizler sonucunda: Eyyûbi Sikkelerinde; ortalama ana element altın (Au) oranları % 98,05 iken, ortalama gümüş (Ag) oranları ise % 1,95 olarak tespit edilmiştir. Memlükler'e ait sikkelerde ise altın (Au) oranları % 98,68 ve ortalama gümüş (Ag) oranları % 1,31 olarak tespit edilmiştir.Bu tez çalışmasında Eyyûbi ve Memlükler'e ait olan altın sikkelerin analizleri yapılarak bu devletlerin siyasi, sosyal ve ekonomik durumları hakkında da bilgi elde edilmiştir. Özellikle, Eyyûbi Meliklerinden El Adil I. Ebu Bekir ve Memlükler'de ise El Nasır Nasreddin Muhammed I' in dönemlerine ait sikkeler analiz edildiğinde; kendilerinden önceki ve sonraki dönemlere oranla sikkelerdeki altın miktarıında azalmanın olduğu tespit edilmiştir. El Adil I. Ebu Bekir dönemine ait 3 sikkenin analiz sonuçlarına bakıldığında, ortalama altın oranı % 96,52 iken; El Nasır Nasreddin Muhammed I dönemine ait altın sikkenin altın oranı ise % 93,43'tür. Yazılı kaynaklarda belirtildiği üzere, bahsedilen dönemlerde meydana gelen doğal afetletlerin ve salgın hastalıkların ülkelerin ekonomisine olan etkisi altın sikkelerin analizi ile de desteklenmektedir.Anahtar Kelimeler: Arkeometri, Analiz, P-EDXRF, Eyyubiler, Memlükler, sikke, Altın Sikke.

ABSTRACTIn this study, elemental composition of 50 gold coins in the Sürekli Treasure in the Mardin Archaelogy Museum were analyzed by Portable Energy Dispersive X- Ray Fluorescence Spectrometer (P-EDXRF). 22 of these gold coins analyzed belong to Ayyubis and 28 to Mamelukes. As a result of the analyzes, the chemical compositions of the coins were revealed and the alloy ratios were determined. The analysis showed that in Ayyubids Coins, while the average main element gold (Au) ratios are 98,05 %, the average silver (Ag) ratio is 1,95 %. Whele gold (Au) ratio is 98,68 % and average silver (Ag) ratio is 1,31 % of the coins belonging to the Mamelukes. In this dissertation, informations were obtained on the political, social and economic conditions of Ayyubids and the Mamelukes by the analysis of the gold coins that are belonging to these states. In particular, when compared to previous and subsequent periods, a decrease in gold ratios was determinedin the coins which were minted on behalf of one of the sovereing of Ayyubids El Adil Ebu Bekir I. and one of the sovereing of Mamelukes El Nasır Nasreddin Muhammed I. According to the results of the analysis, the average gold ratio of 3 coins belonging to El Adil Ebu Bekir Iperiodis 96,52 %; the gold ratio of the coin belonging to the period of El Nasır Nasreddin Muhammed I is 93,43 %. As stated in the written sources, the effects of natural disasters and epidemics that occured in the mentioned periods on the economy of the countries are supported by the analysis of goldcoins.Key Words: Archaeometry, Analysis, P-EDXRF, Ayyubids, Mamelukes, GoldCoins.