Katılım bankalarının gelişimi ve kâr payı oranlarının faiz oranları ile karşılaştırılması

Abstract

Katılım Bankacılığı; faiz yerine kâr payı prensibiyle çalışan, kâr ve zarara katılma esasına göre fon toplayıp; kar/zarar ortaklığı, kâr marjlı satış ve finansal kiralama yöntemleriyle fon kullandıran bankacılık modelidir. Katılım bankacılığı, faiz hassasiyeti sebebiyle banka sisteminden uzak tutulan atıl kaynakları bankacılık sistemine kazandırmayı amaçlamaktadır.Kârı faizden ayıran özellikler; kârın paranın üretken bir işte kullanılması sonucu ortaya çıkması, belirsizlik sebebiyle ortaya çıkmasının ya da miktarının kesin olmaması (zarar da olabilir) olarak belirtilmektedir. Katılım bankaları faaliyetlerini bu doğrultuda yaptıklarında da sonuç faiz değil kâr olarak adlandırılmaktadır.Bu çalışmada; katılım bankalarının gelişimi anlatılmış ve kâr payı oranları faiz oranları ile karşılaştırılmıştır. Bu nedenle yapılan trend ve korelasyon analizleri sonucunda oranlar arasında güçlü doğrusal ilişki bulunmuştur. Kâr payı oranlarının faiz oranlarına yakın olmasının olası nedeni; kâr payı oranlarının katılım bankalarınca en çok kullanılan murabahadan elde edilecek kâr sonucu belirlenmesi, murabahanın kâr/zarar ortaklığı esasına dayanmayan kar marjlı satış yöntemi olması ve murabaha kâr oranlarının piyasa koşulları gereği faiz oranları dikkate alınarak tespit edilmesi olarak düşünülmektedir. Dolayısıyla; katılım bankalarınca fon kullandırma faaliyetlerinde murabaha yöntemi tercih edildiği sürece mevcut piyasa koşulları içerisinde kâr payı oranlarının faiz oranlarından bağımsız olarak oluşması imkânı oldukça düşük olarak görülmektedir.

Participation banking is a banking model operating via dividend instead of interest, accumulating funds on a profit and loss sharing basis, supplying funds by profit/loss participation, profit mark-up sales and leasing. Participation banking aims to regain idle resources kept away from banking system due to interest sensitivity.Profit is separated from interest in certain features; it emerges from usage of money in productive investments and there is ambiguity in terms of its emergence and margin because of uncertainty. As participation banks operate in this way the output is regarded as profit instead of interest.In this study; the development of participation banking is depicted and rates of dividend is compared with interest rates. For the sake of making the comparison mentioned, correlation and trend analysis were conducted and the close link between rates of dividend and interest rates is determined. The possible reason behind this close correlation is because the rates of dividend is determined by profit derived from `murabaha` as a profit- margin sales method that is not based on profit/loss participation principle which is the most widely used method by participation banks and murabaha profit rates were determined by interest rates because of market conditions. Hence, the probability of formation of dividend rates independent from interest rates is considered to be low as long as `murabaha` is preferred by participation banks as a method of fund utilization in current market conditions.