4 ve 20 haftalık erkek ve dişi sıçanların hipokampusunda nöronal asimetri

Abstract

ÖZET Cinsiyet ve yaşa bağlı hücresel lateralitenin rostro-kaudal doğrul tuda (stereotaksik koordinatlara göre) nasıl değiştiği araştırıldı. Beyin fonk siyonlarının anlaşılmasında asimetrinin önemli olduğu bilinen bir gerçektir. 4 ve 20 haftalık erkek ve dişi sıçanların sağ-sol dorsal hipokampu- sundan 5 u kalınlığındaki frontal kesitleri 200 u aralıklarla alındı. Kesit seviyeleri stereotaksik atlasla belirlendi. Tionin ve hematoksilen-eosin ile boyandılar. Her kesitteki dorsal hipokampusun sağ ve sol CAİ, CA3 ve CA4 bölgelerindeki tüm piramidal hücreler ışık mikroskobunun 10 x 40 büyültmesinde sayıldı. Ayrıca aynı preparatlarda sağ ve sol dorsal hipo kampusun uzunluk ölçümü oküler mikrometrik disk ile yapıldı. Erkek ve dişi sıçanların sağ ve sol dorsal hipokampusundan elde edilen uzunluk ölçüm ve hücre sayım sonuçlarının sağ ve sol bölgeleri karşılaştırıldı. Aşağıdaki sonuçlar elde edildi: 1- 20 haftalık dişi sıçanların sol dorsal hipokampusu (195.96 hücre/ mm), 4 haftalık dişi sıçan dorsal hipokampusundan (184.42 hücre/mm) daha çok hücreye sahipti (p >0.05). Sag dorsal hipokampusların karşılaştırılmasın da ise 4 haftalıklar (191.87 hücre/mm) 20 haftalıklardan (184.40 hücre/mm) daha çok nöron içermekteydi. 2- 4 haftalık erkek ve dişi sıçan dorsal hipokampusun toplam sevi yelerinde sağ CAİ, CA3 ve CA4 bölgeleri, sol aynı bölgelerden daha çok hücreye sahipti. Aradaki fark istatistiki açıdan anlamsızdı (p > 0.05). 20 haftalık erkek ve dişi sıçanlarda ise dişi sıçan CA4 bölgesi hariç, 4 haftalıkların tam tersi görünümdeydi.-74- 3- 20 haftalık deney grubu dorsal hipokam pusunun sağ ve sol CA4 bölgeleri, 4 haftalık deney grubunun, aynı bölgelerinden daha çok hücre içermekteydi (p< 0.007). Aradaki farkın istatistiki açıdan ileri derecede anlamlı olması postnatal dönemde CA4 bölgesinde nörogenesis olabileceğini düşündürmektedir. 4- 4 ve 20 haftalık deney gruplarımızın hiçbirinde dorsal hipo- kampusun uzunluk ölçüm ortalamalarının sağ-sol karşılaştırılmasında aradaki fark istatistiki açıdan anlamlı bulunamadı (p> 0.05). 5- Dorsal hipokampusta görülen asimetri yönü tüm hemisfer boyunca aynı değildi. Anterior ve posterior kesit seviyelerinde yön değiştirebilmek teydi. Ayrıca bölgelerdeki (CAİ, CA3, CA4) lateralite yönü de birbirinden farklı olabilmekteydi. 6- Bir tarafta artan piramidal hücre sayısına karşılık karşı tarafta alan genişletilmesi ile aradaki farkın kapatıldığı (kompanse) şeklinde yorum landı. 7- Beyin ağırlığı ile vücut ağırlığı arasında doğrusal bir ilişki vardı. Erkek sıçan beyin ağırlıkları (vücut ağırlığı gözönüne alınmadığında) dişi sıçan beyin ağırlıklarından daha fazlaydı. Vücut ağırlığı ile beyin ağırlığı ve erkek-dişi sıçan beyin ağırlıkları arasındaki ilişki istatistiki bakımdan anlamlıydı (p<0.05 - 0.001).

SUMMARY Neuronal Asymmetry in the Hippocampus of 4 and 20 Weeks Old Male and Female Rats How cellular laterality in rostro-caudal direction (according to stereotaxic coordinates) related to age and sex changed was investigated. It is a well known fact that asymmetry is important in understanding brain functions. 5 micron frontal sections with intervals of 200 micron were made from the right and left dorsal hippocampi of 4 and 20 weeks old male and female rats. The section levels were determined with a stereotaxic atlas. Sections were stained with tiönin and hematoxylin-eosin. In every section all the pyramidal cells of the right and left area CA1, CA3 and CA4 of dorsal hippocampi were counted under 10 x 40 magnification with a light microscope. Left and right dorsal hippocampi length measurements were also made with a micrometric ocular disk in the same preparations. Cell counts and length measurements obtained from the right and left dorsal hippocampi of male and female rats were compared. Results are as follows : 1- Left dorsal hippocampi of 20 week female rats had more cells (195.96 cells/mm) than 4 week female dorsal hippocampi (184.42 cells/mm) (p> 0.05). When the right dorsal hippocampi were compared it was seen that 4 week rats contained more neurons (191.87 cells/mm) than the 20 feeks (184.4 cells/mm). 2- In total sections of 4 week female and male dorsal hippocampi right CA1, CA3 and CA4 areas showed more cells than the same areas of the left side. The difference wasn't significant (p> 0.05). In the 20 week old group of male and female rats with the exception of female-76- CA4 area the findings were opposite of the 4 week group. 3- Right and left dorsal hippocampi CA4 areas of the 20 week group showed more cells than the same area of the 4 week group (p^. 0.007). The difference being statistically very significant might show a postnatal neurogenesis in area CA4. 4- Dorsal hippocampi length measurement means were compared as left and right in 4 and 20 week groups and the difference was not statistically significant in any of them (p> 0.05). 5- The asymmetry direction seen in dorsal hippocampi was not the same throughout the complete hemisphere. In anterior and posterior section levels a change in direction was seen. Laterality direction was also seen to be different from each other in areas CA1, CA3, CA4. 6- An increase in pyramidal cells on one side was compensated on the other side by area increase. 7- A direct relation was found between the brain weight and the body weight. Brain weights of the male rats (when body weight is not considered) were found to be heavier than the females. Body weight; brain weight and male-female brain weights relations were found statisticaly significant (p<0.05 - 0.001). The asymmetry results which we had summarised above will we hope be helpfull in understanding the mechanisms of asymmetry in human brains.