Civcivlerde pasif sakınmanın öğrenilmesini takiben dorsolateral hippokampusta sinaps yoğunluğu ve yüksekliğinin disektör sayım metoduyla hesaplanması (Elektron mikroskobik düzeyde stereolojik bir çalışma)

Abstract

Tüm canlılar yaşamlarının ilk anından itibaren ortaya çıktıkları çevre ile yoğun bir etkileşim içerisindedirler. Gelişmişlik düzeyi ile ilişkili olarak sinir sistemleri tarafından düzenlenen bu etkileşimlerin bir kısmına tepki, bir kısmına da uyum gösteren canlılar edindikleri bilgileri yaşamlarının bir sonraki aşamasında kullanabildikleri ölçüde başarılı olurlar. Nasıl oluştuğu ve nerede yerleştiği araştırılmakla birlikte uzun süreli hafızalama ile ilgili çalışmaların çoğu, beyin korteksi ile sayısız bağlantılara sahip olması yanında limbik sistemin diğer yapılarıyla olan ilişkisi nedeniyle hippokampus bölgesi üzerinde yoğunlaşmaktadır. Bu güne kadar çeşitli model hayvanların hippokampusları gerek ortaya koydukları davranışsal farklılıklar, gerek biyokimyasal ve elektro fizyolojik parametreler göz önüne alınarak araştırılmış olmasına karşın, pasif sakınmanın öğrenilmesinin dorsolateral hippokampus bölgesinin sinaps sayısal yoğunluğu ve tiplerine etkisi bilinmemektedir. Öğrenmeye bağlı olarak sayı ve tipleri değiştiği bilinen sinapsların dorsolateral hippokampus bölgesinde nasıl bir değişim gösterdiği araştırıldı. Bunun için model hayvan olarak yumurtadan yeni çıkan civcivler kullanıldı. Civcivlere pasif sakınmanın öğrenilmesi eğitimi uygulanmasının ardından 24 ve 48 saat sonra dorsolateral hippokampus bölgesinde öğrenmenin sinaps düzeyindeki morfolojik etkileri disektör sayım metodu kullanılarak incelendi. Çalışmada eğitim, zaman, cinsiyet ve beyin hemisferleri arasındaki farklılıklar değerlendirilerek şu sonuçlara ulaşıldı. Tüm gruplarda pasif sakınmanın öğrenilmesi eğitiminin sinaps sayısal yoğunluğu üzerinde artırıcı etkisinin olduğu saptandı. Eğitimle birlikte sinapsların toplam (spin sinaps + shaft sinaps = toplam sinaps) sayısal yoğunluk değerine en büyük katkının shaft tipli sinapslardan kaynaklandığı görüldü. Zamana bağlı anlamlı değişim yalmzca eğitimli gruplarda gözlenirken, öğrenmeye bağlı olarak beyin hemisferleri arasında dinamik bir asimetrinin varlığı da gözlendi.Bulgularımız, dorsolateral hippokampusun pasif sakınmanın öğrenilmesi ile ilgili bir bölge olduğunu göstermektedir.

Thesis All living organisms are in an intense relationship between their surrounding environments. Organisms learn to react or adapt to the changes in the environment with their nervous systems and they may be successful in their struggle as they use these acquired data in preceding environmental events. Studies concerning on long term storage of memories are mainly focused on hippocampal region because of its large number of connections with other cortical areas and remaining limbic structures but the location and mechanism of formation of memories are still subject of debate. Although there are a lot of studies on hippocampus by using different animal learning models and regarding behavioral, biochemical and electrophysiological parameters, there was no study concerning the numerical density and morphology of synapses in dorsolateral portion of chick hippocampus after passive avoidance training by using disector counting method. In the present study, changes in number of synapses, which had known to change during neural activities were examined in the dorsolateral hippocampal area of the chick. One-day old chicks used as model animals. Changes in numerical density of synapses in the dorsolateral portion of hippocampus 24 and 48 hours after passive avoidance training were estimated by using disector counting method. After comparing the acquired data regarding time, sex, training and differences between the brain hemispheres following results have been obtained: Passive avoidance training caused a marked increase in synapse density in all groups. The major contribution to the increase in total synapse (spin synapses + shaft synapses) density was from shaft synapses. Time dependent significant changes were observed only in trained groups and a dynamic asymmetry between brain hemispheres was detected due to passive avoidance learning.Our overall results suggest that the dorsolateral hippocampus may be related to passive avoidance learning in chicks.