İnfertil erkeklerde Y kromozomu aberasyonlarının klinik, sitogenetik ve moleküler sitogenetik yönden karakterizasyonu

Abstract

IV ÖZET İNFERTİL ERKEKLERDE Y KROMOZOMU ABERASYONLARININ KLİNİK, SİTOGENETİK VE MOLEKÜLER SİTOGENETİK YÖNDEN KARAKTERİZASYONU İ. Yaman SAĞLAM, Doktora Tezi Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun, Ocak 2000 İnfertilite nedeniyle kliniklere başvuran erkeklerin yaklaşık % 11-14'ü tam olarak açıklanamayan oligospermi veya azospermiye sahiptirler. Sitogenetik gözlemlerden, Y kromozomu uzun kolunun (Yq) distal kısmındaki kayıp ve diğer yapısal Y kromozomal anormalliklerin spermatogenezi engellediği sonucu ortaya çıkmıştır. Böylece spermatogenezin regülasyonunda bir genin veya bölgenin etkin olduğu düşünülmüş ve buna azospermi faktörü (AZF) denmiştir. AZF bölgesindeki mikrodelesyonlann veya mutasyonlann kromozomal olarak normal olan erkeklerde spermatogenezi engelleyebileceği öngörülmüştür. İnfertiliteyi genetik yönden araştırmak üzere oligospermi veya azospermisi olan sitogenetik olarak normal 46,XY saptanan 26 hastanın Y kromozomu moleküler yönden değerlendirildi. Aynı zamanda infertilitenin altında yatan genetik nedenlerin araştırıldığı bu hastalarda fenotip/genotip ilişkisi de karşılaştırıldı. Toplam 70 hasta klinik, sitogenetik, 7 hasta spesifik problarla çalışılan floresan in situ hibridizasyon (FISH) gibi moleküler sitogenetik yöntemlerle değerlendirildi ve 26 hastaya Y kromozomlarının AZF bölgesindeki submikroskobik delesyonları için beş çeşit Y-kromozomuna spesifik `sequence tagged sites (STS)` ile polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) uygulandı. Sonuçlarımız göstermiştir ki açıklanamayan erkek infertilitesi olan vakaların çoğunda altta yatan genetik nedenler, sitogenetik anormallikler ve Y kromozomu mikrodelesyonlan ile bağlantılıdır. Böyle bir çalışmadan elde edilen sonuçlar, hastanın yardımcı üreme tekniklerine uygunluğuna karar verilebilmesi açısından da önem göstermektedir.

ABSTRACT CHARACTERIZATION OF Y CHROMOSOMAL ABBERATIONS IN CLINIC, CYTOGENETIC AND MOLECULAR CYTOGENETICALLY IN INFERTILE MALES İ. Yaman SA?LAM, Ph.D. Thesis University of Ondokuz Mayıs, Samsun, January 2000 Overall, approximately 11-14% of men attending to the clinics because of infertility suffer unexplained oligo or azoospermia. Cytogenetic observations of loss of the distal portion of the Y chromosome long arm (Yq) and other structral abnormalities were found to be associated with disrupted spermatogenesis. The existence of a gene locus involved in the regulation of spermatogenesis, the azoospermia factor (AZF), was thus postulated. It is suggested that microdeletions, or mutations, at the AZF locus could result in impaired spermatogenesis in chromosomally normal men. In order to study about this hypothesis we have carried out Y chromosome genetic screening of 26 oligo or azoospermic 46,XY patients. We have also assessed phenotype/genotype relationships in those patients whose infertility has an underlying genetic aetiology. All 70 patients were evaluated in clinic, cytogenetic and 7 patients in molecular cytogenetically by fluorescent in situ hybridization (FISH) with specific probes and 26 patients were screened by polymerase chain reaction (PCR) with five of Y-chromosome specific sequence tagged sites (STS) for submicroscobic deletions on the AZF region of their Y chromosome. Our results show that as many of cases of unexplained male infertility may have an underlying genetic aetiology related to cytogenetic abnormalities and microdeletions of the Y chromosome. Positive results from such a study will be important when deciding the suitability of a patient for assisted conception schemes.