Kazda (Anser anser domesticus) solunum sistemi`nin anatomisi

Abstract

Canlı ağırlığı 4500-5000 g olan toplam 10 adet ergin kaz'ın (Anser anser domesticus) kullanıldığı bu çalışmada, kazda solunum sistemi'nin anatomisi ayrıntılı olarak incelendi.Cavitas nasalis'in rostral kısmı sivri, koni benzeri bir boşluk olduğu ve kıkırdak yapıdaki septum nasale ile iki yarıma ayrıldığı belirlendi. Her bir cavitas nasalis'de concha nasalis rostralis, concha nasalis media, concha nasalis caudalis ve concha nasalis septalis adında dört concha tespit edildi. Bunlardan concha nasalis media'nın, concha'lar içinde en büyüğü olduğu ve rostral, median ve caudal olmak üzere üç kısma ayrıldığı saptandı.Larynx'in tek olan cartilago (cart.) cricoidea, cart. procricoidea ve çift olan cart. arytenoidea'dan oluştuğu belirlendi. Cartilago arytenoidea'nın corpus'u da dahil olmak üzere diğer tek olan kıkırdakların kemikleştiği belirlendi. Seyri boyunca çaplarında değişiklik görünen trachea halkalarının sayısının 137-140 arasında olduğu, bu halkaların trachea'nın orta bölgesinde bir önceki ya da sonraki halka ile temas ederek `'H'' harfine benzer bir şekil aldığı, bazı halkaların dorsal bazılarının ise ventral'de iki'ye çatallandığı görüldü. Cartilagines tracheosyringeales (tympanum) ve cartt. bronchosyringeales'den meydana gelen syrinx'in tracheobronchial tip olduğu belirlendi. Son dört cartt. bronchosyringeales'in açık olan median yüzlerinin birbirlerine içerisinde düz kas hücreleri bulunduran bir bağ doku ile sıkıca bağlandığı görüldü.Trachea'nın syrinx'i şekillendirdikten sonra sağ ve sol bronchus primarius'a ayrıldığı, pulmo dokusunda ilerlerken bronchi mediodorsales, bronchi medioventrales, bronchi laterodorsales ve bronchi lateroventrales olmak üzere dört grup bronchi secundarii verdiği saptandı. Bu bronchus'ların bir kısmının pulmones, bir kısmının da sacci pneumatici ile bağlantılı olduğu tespit edildi. Kazda üç çift ve bir tek olmak üzere toplam yedi adet sacci pneumatici'nin varlığı belirlendi. Bunlardan çift olanların saccus thoracicus cranialis, saccus thoracicus caudalis ve saccus abdominalis olduğu, tek olanın ise saccus cervicoclavicularis olduğu saptandı.Yapılan bu çalışmayla kaz solunum sisteminin diğer kanatlılarla olan farklılıkları ve benzer özellikleri ayrıntılı bir şekilde ortaya konarak veteriner anatomi literatüründeki konu ile ilgili boşluk doldurulmaya çalışıldı.

The anatomy of the respiratory system was examined in details in 10 adult geese (Anser anser domesticus) with 4500-5000 g live weight.It was observed that rostral part of nasal cavity was sharply pointed with a conic shaped space and nasal cavity was divided into two equal parts by nasal septum which was in cartilage structure. Four conchas which were named as rostral nasal concha, middle nasal concha, caudal nasal concha and septal nasal concha were identified in each half of the nasal cavity. It was seen that middle nasal concha was the biggest one among other conchas and divided into rostral, median and caudal parts.Besides, larynx was formed by a cricoid cartilage, a procrocoid cartilage and a pair of artenoid cartilage. All single cartilage structures were ossified including corpus of arytenoid cartilage. Throughout trachea, the number of observed rings ranged 137 to 140 with different diamaters. The cartilage rings localized at the median parts of trachea were in touch with the previous or following rings and were in ?H? letter shape, moreover some rings were dorsally and some ventrally forked into two. The median surfaces of the last four cartt.bronchosyringeales were attached tightly to each other with a connective tissue which has smooth muscle cells inside.After forming syrinx, trachea was divided into left and right primary bronchus and was branched into four group of seconder bronchus throughout lung tissue, mainly mediodorsal seconder bronchi, medioventral seconder bronchi, laterodorsal seconder bronchi and lateroventral seconder bronchi. It was seen that some of these bronchus were connected with lung and some of them with air sacs. Totaly seven air sacs were found in goose. Cranial thoracic sac, caudal thoracic sac and abdominal sac were in pair however cervicoclavicular sac was only single.This study reports intimate findings on similarities and differences between the respiratory systems of geese and other avian species in the field of veterinary anatomy.