15-49 yaş arası evli kadınların kullandıkları aile planlaması yönteminin eş uyumuna etkisinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırma, 15-49 yaş arası evli kadınların, kullandıkları aile planlaması yöntemleri, eş uyumlarını, bunları etkileyen faktörleri ve kullandıkları aile planlaması(AP) yönteminin eş uyumuna etkisini saptamak amacıyla kesitsel olarak yapılmıştır.Araştırmanın evreni Hançerli Aile Sağlığı Merkezine Kayıtlı 15-49 yaş arası evli kadınlardan oluşturulmuştur.Veri toplama aracı olarak, araştırmacı tarafından literatür doğrultusunda geliştirilen (kadınların sosyo-demografik özellikleri içeren 4 soru, evlilik özelliklerini içeren 6 soru, kullandıkları aile planlamasına ilişkin özellikleri içeren 6 sorudan oluşan soru formu kullanılmıştır.1976 yılında Spainer geliştirilen, ülkemizde geçerlilik ve güvenilirliği Fışıloğlu ve Demir (2000) tarafından yapılmış `Çift Uyum Ölçeği' kullanılmıştır. Elde edilen veriler SPSS 15.0 paket programı ile bilgisayar ortamında değerlendirilmiştir.Verilerin istatistiksel değerlendirilmesinde; yüzdelik hesaplama, aritmetik ortalama, ortanca, Khi-Kare, Kruskal Wallis, Mann Whitney U ve Korelasyon analizi testi kullanılmıştır.Araştırmada elde edilen verilere göre; araştırma kapsamına alınan kadınların %25.8'i RİA, %13.6'sı Hap, %33.3'ü kondom, %5.8'i tüp ligasyonu, %1.5'i minihap'ı ,%19.9'u geri çekme yöntemini korunma yöntemi olarak kullanmaktadır. Kadınların %80.2'si etkin yöntem kullanırken, %19.9'u etkin olmayan yöntem kullanmaktadır. Kadınların kullandıkları AP yönteminin seçimini, yaşın, eğitim durumunun, çalışma durumunun, gelir düzeyinin, aile planlaması eğitimi almanın, kullanılan AP yönteminin eşle ilişkiyi etkileme durumunun, kullanılan AP yönteminden eşin memnun olma durumunun, kullanılan AP yöntemine kimin karar verdiğinin ve kadının hamile kalma korkusunun eşle ilişkiyi etkileme durumunun etkilemediği tespit edilmiştir (p>0.005).Kadınların eğitim düzeyinin, aylık gelir düzeyinin, yaşın, evlilik yılının, çalışma durumunun, evlenmeye karar verme şeklinin, çocuğun olmasının eş uyumunu etkilediği saptanmıştır.Kadınların kullandıkları aile planlaması yönteminin eş uyumlarını etkilediği, kondom kullanan kadınların eş uyumlarının daha yüksek olduğu bulunmuştur.Aile planlaması eğitimi almanın, kullanılan AP yönteminin eşle ilişkiyi etkileme durumunun, kullanılan AP yönteminden eşin memnun olma durumunun, kullanılan AP yöntemine kimin karar verdiğinin ve kadının hamile kalma korkusunun yaşamanın eş uyumunu etkilediği saptanmıştır.Bu araştırma sonucunda elde edilen bulgular doğrultusunda; halk sağlığı hemşirelerinin evli kadınlara eşleri ile birlikte AP konusunda danışmanlık yapması, danışmanlık yaparken evli bireylere kullandıkları AP yönteminin evlilik uyumlarını etkilediği konusunda bilinçlendirmesi, halka yönelik AP konusunda eğitimlerin yapılması gibi önerilerde bulunulmasının önemi bir kez daha vurgulanmıştır. Aile hekimlerinin, toplum sağlığı merkezlerinin ve ana-çocuk sağlığı merkezlerinin çalışma alanındaki üreme çağındaki kadınlara halk sağlığı hemşiresi ile birlikte ulaşarak etkin yöntemleri kullanma konusunda teşviki önemlidir. Aile planlaması eğitimlerinin eşlerin her ikisini de kapsaması evlilik uyumu üzerine yararlı olacaktır.

This research was carried out on a cross-sectional basis so as to determine the contraseptive methods used by the married women aged between 15-49, marital adjustment levels, and the elements influencing them and their influence of the contraseptive methods they use on marital adjustment of the women.The married women aged between 15-49 who are registered in Hançerli family health center are the cosmos of the research. A question form devised by the researcher in accordance with the literature was employed as the medium of data-gathering (4 questions about the sociodemographic properties of women, 5 questions about marriage, 7 questions about the family planning).Marital adjustment scale developed by Spainer in 1976 and the validity and reliance of which were approved by Fışıloğlu and Demir was used.The data obtained was evaluated on the computer environment via SPSS 15.0 package programme.Percentage calculation, arithmetic mean, median test, chi-square test, Kruskal Wallis, Mann Whitney U and correlation analysis test were used in the istatistical evaluation of the data.In accordance with the data obtained from the study, 25.8 % of the women in the study use RİA, 13.6 % the birth control pill, 33.3 % condom, 5.8 % tubal ligation, 1.5 % minipill and 19.9 % used withdrawal (pull out method) as the contraceptive method respectively. 80.2 % of the women use an effective method, whereas 19.9 % of the women use a non-effective method.It has been found out that the age, status of education, working level, level of income, education about the family planning method of contraception, the satisfaction of the husband about the method of contraception, the one deciding about the method of contraception and the fear of contraception do not influence the method of contraception used by women.It has been determined that the level of, the level of montly income, the duration of the marriage, the working condition, the way of marriage and having a child influence the marital adjustment.The method of family planning used by the women influence the marital adjustment.The women who used condom determine to have a higher adjustment.It has been found out that the education about the family plannig, the influence of the method of the contraception on the relationship with the husband, the satisfaction of the husband about the method of contraception, the one deciding about the method of contraception and the fear of contraception influence marital adjustment.In the line with the findings of this research, it is suggested that the reasons behind the preference of condom should be investigated, the public health nurses should serve as mentors for the married couples about the family planning and they also create an awareness among the married couples about the influence of the family planning method they use on the marital adjustment. In the area of family doctors, community health centers and mother and child health centers find women at breeding period together with public health nurses and encourge them about effective family planning methods. Teaching family planning metods to the couples will be usefull on marital adjustment.