Samsun il merkezindeki lise öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının değerlendirilmesi

Abstract

Lise döneminde kazanılan olumlu sağlık davranışları yetişkin dönemde sağlıklı yaşam biçimi haline dönüşür. Bu nedenle lise döneminde geliştirilen sağlık davranışları toplum sağlığını da olumlu yönde etkilemektedir. Bu araştırma, Samsun il merkezindeki lise öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarını değerlendirmek ve etkileyen faktörlerle ilişkisini incelemek amacıyla yapılmıştır.Kesitsel özellikte olan bu araştırmanın verileri 20.11.2009-20.12.2009 tarihleri arasında toplanmıştır. Araştırmanın evrenini Samsun il merkezinde yer alan Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı 43 lisede öğretim gören 27402 lise öğrencisi oluşturmuştur. Örneklem büyüklüğünü saptamada Evrende Birey Sayısı Bilinen Örneklem Genişliği Formülü kullanılarak, örneklem büyüklüğü 378 kişi olarak belirlenmiştir.Okul tipine göre tabakalı örnekleme sistemi ve her tipte basit rastgele yöntemle dört okul çalışmaya dahil edilmiştir. Veri toplama aracı olarak, araştırmacı tarafından literatür doğrultusunda geliştirilen 26 sorudan oluşan adolesanların tanıtıcı özelliklerini değerlendirme formu kullanılmıştır. Adolesanların sağlıklı yaşam biçimi davranışlarını belirlemek için 52 sorudan oluşan, Walker (1987) ve arkadaşları tarafından geliştirilen, ülkemizde geçerlilik güvenirliliği Bahar ve arkadaşları tarafından (2008) yapılan ?Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği II? kullanılmıştır. Elde edilen veriler SPSS 16.0 paket programı ile bilgisayar ortamında değerlendirilmiştir. Verilerin istatistiksel değerlendirmesinde; yüzdelik hesaplama, aritmetik ortalama, varyans analizi, t testi ve Tukey testi kullanılmıştır.Araştırmada elde edilen verilere göre; lise öğrencilerin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği toplam puan ortalaması 126.31±18.26'dır. Araştırma kapsamındaki lise öğrencileri ölçek alt boyutlarından en fazla puanı manevi gelişim, en düşük puanı ise fiziksel aktiviteden almışlardır. Lise öğrencilerinin, sosyo-demografik değişkenleri (cinsiyet, okul dışında bir işte çalışma durumu, boş zaman değerlendirme etkinlikleri, öncelikli başvurduğu sağlık kuruluşu), ailesel özellikleri (aile tipi, anne ve baba eğitimi, anne çalışma durumu, aylık gelir düzeyi, aile ve arkadaş ilşkisi, akrabalarla görüşme sıklığı), biyolojik faktör olarak beden kitle indeksi, vücut ağırlığına yönelik öz değerlendirme, davranışsal faktörlerden sigara ve alkol kullanımı ve sağlık durumunu algılama düzeyleri ile ölçek puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişki bulunmuştur (p<0.05).Çalışma sonuçlarının benzer çalışmalar ve adolesanların sağlığını geliştirme programları için temel veri oluşturabilmesi açısından önemli olduğu düşünülmektedir.

Positive health attitudes that were gained during high-school period, transform into healthy lifestyle at adult period. Therefore, health attitudes that are developed during high-school period, affect community health in a positive way. This research has been made for the aim to assess of the healthy life style of the students in the centre of Samsun and to survey with the activators relation.The information of this research which are specific profile have been collected between 20.11.2009 and 20.12.2009. The universal of the research has been made up by 27402 high school students who have education in 43 high schools which subordinates in National Education Ministry in Samsun. 378 individuals have been determined as sample greatness in order to confirm the sample greatness by using the sample breadth formula which is known as the number of individual in the universe.378 people have been randomly taken at the class sample system study and easy method from each type according to the type of the school. Assessing from which presents peculiarity of adolescent including 26 questions has been used as data collecting medium. ?Healthy Life Style Behaviors Scale-II? which was developed by Walker (1987) and his friends and its guarantee and validity which was done by Bahar and her friends (2008) has been used in order to determine the healthy life style of adolescents. Obtaining data have been assessed in the computer surrounding with SPSS 16.0 packet program. Percentage account, maths average, variance analysis, t test and Tukey test have been used in the statistical assessing of data.Four schools were involved to the research via using the stratified sampling system by type of school and brief random method in every type. According to the data which have been obtained in the research; the total point average of high school students healthy life style behavior scale is 126.31±18.26. The high-school students in the research within the scope have gained (obtained) the highest point from physical activity. Statistically meaningful relation has been found between scale point and social demography variation (sex, working condition apart from school, assessing spare time efficiency, parents working condition, salary level, parental and friend skip relation, relative visit) anatomic mass index as biological factor, self-determination according to body weight, using cigarette and alcohol from behavioral factor and apprehending level of health condition (p<0.05).It has been thought that the research results are significant to generate basic data for similar researches and adolescents' health improvement programs.