Prenatal dönemde uygulanan Diklofenak Sodyumun 4 haftalık sıçanların Nervus Medianusuna etkisinin araştırılması

Abstract

Nonsteroidal antiinflamatuar ilaçların, farklı yollarla organizmaya etki ettikleri bilinmektedir. İntrauterin hayatta bu ilaçların kullanılması plasenta ve fetüse ait bazı damarları genişletirken bazı damarların da daralmasına ve kapanmasına neden olabilmektedir. Bu tür etkileri olan ilaçların sinir sistemi üzerinde de etkilerinin olabileceği beklenebilir. Median sinir ön kolda, bilek ve parmakların içe bükülmesini sağlayan kasları innerve eden; elde, avuç içi ve parmak uçlarına dallar veren bir sinirdir. Bu önemi nedeniyle araştırma bölgesi olarak postnatal dört haftalık sıçanların median siniri seçildi ve prenatal dönemde kullanılan diklofenak sodyumun postnatal 4. haftada median sinir üzerinde oluşturabileceği olası etkilerin araştırılması amaçlandı.Bu amaçla çalışmada kullanılan Wistar albino cinsi, erişkin dişi sıçanlar ile erkek sıçanlar çiftleşmeye bırakıldı (150?200 gr; n= 6). Çiftleşme sonrası vajinal plak gözlenen ve gebe kaldığı kabul edilen sıçanlar üç gruba ayrıldı. Bunlar hiçbir işlemin yapılmadığı kontrol (Kont), serum fizyolojik uygulanan (SF) grup ve diklofenak sodyum (DS) uygulanan gruptur. SF ve DS gruplarının her ikisi gebeliklerinin 5. gününden 19. gününe kadar, SF grubuna günlük 1 ml/kg serum fizyolojik; DS grubuna ise aynı sürede günlük 1mg/kg diklofenak sodyum enjekte edildi. Doğumdan sonra 4. haftada sakrifiye edilen erkek ve dişi sıçanların sağ nervus medianusları disseke edildi. Elektron mikroskobik takibi yapılan median sinir örneklerinden elde edilen 1µm kalınlığındaki kesitler toluidine mavisi ile boyandı. Kesitlerde bilgisayar destekli stereolojik analiz sistemi (CAST-GRID) kullanılarak akson sayısı, akson alanı ve miyelin kılıf kalınlığı analizleri yapıldı.Analizlerden elde edilen bulguların istatistiksel olarak değerlendirilmesi sonucunda erkek sıçan grupları arasında akson sayısı bakımından anlamlı bir fark olmadığı; buna rağmen akson alanı ve miyelin kılıf kalınlığı ölçümlerinde gruplar arasında anlamlı fark olduğu gözlendi. Dört haftalık dişi sıçanlardan oluşan kontrol, serum fizyolojik ve diklofenak sodyum gruplarına ait örnekler üzerinde yapılan eş ölçümler sonucunda; gruplar arasında akson sayısı, akson alanı ve miyelin kalınlığı bakımından anlamlı bir fark olmadığı görüldü. Serum fizyolojik ve diklofenak sodyum uygulanan gruplarda hiçbir parametre açısından cinsiyete bağlı bir fark bulunmadı. Buna karşın, kontrol grubunda erkek ve dişi sıçanlardan elde edilen sinir örnekleri üzerinde yapılan akson sayısı, akson kesit alanı ve miyelin kılıf kalınlığı değerlendirmesinden elde edilen sonuçlara göre; sözü edilen grupların tüm parametreler açısından aralarında anlamlı ölçüde fark olduğu gözlendi.Diklofenak sodyum grubundan elde edilen median sinir örneklerinde uygulanan diklofenak sodyuma bağlı olarak herhangi bir makroskobik anormallik gözlenmedi. Fakat yer yer miyelin kılıflarda büzüşme ve dejenerasyonun olduğu mikroskobik incelemede tespit edildi. Dişilerde kontrol ve deney grupları arasında hiçbir parametre bakımından anlamlı bir fark yokken, erkek sıçanlarda gruplar arasında bir farkın olması; dişilerde periferik sinir gelişiminin erkeklere göre daha iyi korunduğunu düşündürmektedir. Gebelerde diklofenak sodyum gibi ilaçların kullanımının kaçınılmaz olduğu durumlarda, daha düşük dozda uygulanmasının gerekli olduğu unutulmamalıdır.

It is well known that non-steroidal anti-inflammatory drugs affect organism with different ways. Although using these drugs during intra-uterine life causes enlargement of fetal and placental vessels whereas they do constrict some of vessels. Such drugs that have dilator or constrictor effects on the vessels may also be expected some effects on the nervous system. Median nerve is one of the motor nerves that is found in the ante brachium, innerves muscles providing to fold inside of wrist and fingers and also it gives branches to palms and fingertips. Because of this importance, median nerve of four-week old rats was chosen as research object. So it was aimed to investigate the possible effects of diclofenac sodium on median nerve that was exposed during prenatal life at 4-week old rats.For this purpose, adult female rats (Wistar; Albino) were left with adult male rats for one night. Female rats that have a vaginal plaque were taken into the experiment. They were divided equally into three groups (n=6; 150-200 gr weight). They are control, saline and diclofenac sodium groups. The pregnant control group rats were not exposed any substance; they were intact and not touched. The pregnant saline and diclofenac sodium groups were exposed to saline (1ml/kg) or diclofenac sodium (1ml/kg) from 5th day of their gestation to 19 day of the gestation period, respectively. After postpartum, all male and female rat litters at 4-week age were sacrificed, and their right median nerves were dissected. After electron microscopic processes they were embedded in resin, 1µm thickness sections were taken from the tissue blocks. After these sections were stained by toluidine blue, numbers of axon, area of axon and myelin thickness were estimated using stereology software (CAST-GRID).According to our results; there is no significant difference between groups of males with regard to number of axons; but axon area and myelin sheath thickness measurements revealed significant differences in males. The same analysis was carried out at the nerve of female rats, there were not found a significant difference among groups in respect of any parameters. It was not seen sex-related difference in terms of all parameters between the saline and the diclofenac groups, on the other hand, the male and female experimental subjects of the control groups significantly different from each other in terms of axon number, axon cross section area and myelin sheath thickness.There was not observed any drug-dependent macroscopic abnormality in median nerve samples of this study. But some myelin degeneration and shrinkage were detected microscopically. While the control and experimental groups i.e. saline and DS of females were not different from each other with regard to any parameter; there are some differences found among the male groups may be considered that peripheral nerves of females are well protected than the peripheral nerves of males. During the pregnancy in which using of diclofenac sodium like drugs is inevitable; it should be considered using of a lower dose of this drug.