Multipl skleroz hastalarında yorgunluk ve depresyon arasındaki ilişki

Abstract

Bu araştırma, Multipl Skleroz (MS) hastalarında yorgunluk ve depresyon arasındaki ilişkiyi değerlendirmek amacıyla yapılmıştır.Araştırmanın evrenini OMÜ Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi Nöroloji Polikliniği'ne kayıtlı MS hastaları oluşturmuştur. Araştırmaya 01.01.2011-01.03.2011 tarihleri arasında araştırmaya katılmayı kabul eden gönüllü, araştırmaya dahil edilme kriterlerine sahip hastalar alınmıştır. Araştırmaya dahil edilmesi gereken hasta sayısı Win Episcope 2,0 programıyla belirlenmiş ve 100 hasta araştırma kapsamına alınmıştır. Bu hastalar nöroloji polikliniğindeki kayıtlarından basit rastgele seçilmiş, hastalar telefon numaralarından aranarak veri formları doldurulmuştur. Verilerin toplanmasında araştırmacı tarafından geliştirilen 12 sorudan oluşan tanımlayıcı özelliklerin yer aldığı Kişisel Bilgi Formu; 1980'lerin sonunda Krupps ve arkadaşları tarafından geliştirilmiş ülkemizdeki geçerlilik ve güvenirlik çalışması 2007 yılında Mutlu ve arkadaşları tarafından yapılan ?Yorgunluk Şiddet Ölçeği (FSS)?; Beck ve arkadaşları tarafından 1961 yılında geliştirilmiş ve ülkemizdeki geçerlilik ve güvenirlik çalışması Hisli(1988;1989), Tegin(1987), Aydın ve Demir(1989) tarafından yapılan ?Beck Depresyon Ölçeği (BDÖ)? kullanılmıştır. Ayrıca hastaların nöroloji uzmanları tarafından değerlendirilmiş olan ?Genişletilmiş Yetersizlik Durum Skalası (EDSS)? puanları hasta kayıtlarından elde edilmiştir. Veriler bilgisayarda 15,00 SPSS paket programı ile bilgisayar ortamında değerlendirilmiştir. Verilerin istatistiksel değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistiklerle, Spearman korelasyon analizi, Mann- Whitney U ve Kruskall- Wallis testleri kullanılmıştır.Araştırmada elde edilen verilere göre hastaların %54'ünün yorgun olduğu, hastaların yaşları ile FSS puanları arasında pozitif yönde önemli bir ilişki olduğu, aile yapısı, çalışma durumu ve gelir seviyesinin hastaların FSS puanlarını etkilediği ve sonucun istatistiksel olarak anlamlı olduğu bulunmuştur (p<0,05). Hastaların %52'sinde depresif belirtiler olduğu yaş ve gelir seviyesinin hastaların BDÖ puanlarını etkilediği ve sonucun istatistiksel olarak anlamlı olduğu bulunmuştur ( p<0,05). Yorgun olan hastaların %72,2'sinin depresif belirtiler göstermekte olduğu yorgunluk ve depresyon arasında pozitif yönde güçlü bir ilişki olduğu bulunmuştur (p<0,001).Bu araştırma MS hastalarında yorgunluk ve depresyon arasında bir ilişki olduğunu göstermektedir. Bu nedenle ruh sağlığı hemşirelerinin MS hastalarında yorgunluğun depresyonun bir belirtisi olabileceğini kabul edip hastaların psikososyal uyumlarına yardım etmeleri, bireyin hastalığın yol açtığı yaşam sorunlarıyla baş edebilecek güce erişmesine ve hastalık yaşantısından bir anlam çıkarmalarına yardımcı olmaları, bu doğrultuda eğitim ve danışmanlık hizmetlerini kullanarak multidisipliner çalışmalar yürütmeleri önerilebilir.

The study aimed to evaluate the relationship between fatigue and depression in Multiple Sclerosis ( MS) patients.The study population consists of MS patients in Ondokuz Mayıs University, Health Application and Research Center, Neurology Outpatient Department. The patients who accepted to participate in the study and who had inclusion criteria between 01.01.2011 and 01.03.2011 were included in the study. The number of patients participating in study was determined using Win Episcope 2.0 program and a hundred patients were enrolled into the study. These patients were randomly selected from the patient records in neurology outpatients department and data gathering froms were filled out via telephone interviews. Personal information form which was developed by the researcher and consists of 12 descriptive questions; Fatique Severity Scale ( FSS) which was developed by Krupss et al. in 1980?s and whose valitidy/reliablity studies were performed by Mutlu et al. in 2007; and Beck Depression Scale ( BDS ) which was developed by Beck et al. in 1961and whose valitidy/reliablity studies were performed by Hisli ( 1988:1989 ), Tegin ( 1987 ) and Aydın and Demir ( 1989 ) were used to obtain the data. Additionally, Expanded Disability Stade Scale ( EDSS ) scores which were evaluted by nurology specialists were gathered form patients? records. Data were evaluted in computer environment using 15.00 SPSS package program. Descriptive statistics, Sperman?s Correlation Analysis, Mann-U Whitney and Kruskall Wallis tests were use for statistical analyses.According to the data obtained from the study, it was revealed that there is positive correlation between fatique, family structure, employment status and income level have influence on patients? FSS scores in 54 % of the patients and this result was statistically significant ( p< 0.05 ). In 52 % of the patients, the in which depressive symptoms occur, age and income level have influence on BDS and this result was statistically significant ( p< 0.05 ). Study result also revealed that 72 % of fatique patients had depressive symptoms and there is positive correlation between fatique and depression ( p< 0.001 ).The study suggest that there is a relationship between fatique and depression in MS patients. Consequently, psychiatric care nurses should consider that fatique can be the symptom of depression in MS patients. Psychiatric nurses should give hand MS patients with their psychosocial adaptaion and encourage them in gaining coping skills and make sense of their illnesses. Accordingly, they should also perform multi-disciplinary studies by using education and counseling service.