İnmeli hastalara bakım veren yakınlarının tükenmişlik ve stresle baş etme durumlarının değerlendirilmesi

Abstract

Amaç: Bu çalışma inmeli hastalara bakım veren yakınlarının tükenmişlik ve stresle baş etme durumlarını değerlendirmek amacıyla yapılmıştır.Materyal ve Metot: Tanımlayıcı ilişki arayıcı özellikte olan çalışmanın evrenini, bir devlet hastanesinde Mart– Ağustos 2016 tarihleri arasında Nöroloji ve Palyatif Bakım Servislerinde yatan, 150 inmeli hasta ve bakım vereni oluşturmaktadır. Veriler, hasta ve bakım verenlere uygulanan ''Hasta ve Bakım Veren Tanıtım Formu'', ''Fonskiyonel Bağımsızlık Ölçeği'', ''Bakım Veren Stres İndeksi'', ''Maslach Tükenmişlik Ölçeği'' ve ''Stresle Başa Çıkma Tarzları Ölçeği'' kullanılarak toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesi, aritmetik ortalama, yüzdelik hesaplama, T Testi, Anova, Mann Whitney U Testi, Kruskal Wallis Post Hoc, Korelasyon Analizi yöntemleri kullanılarak SPSS 21 paket programında yapılmıştır. Bulgular: Bakım verenlerin %71,3'ü kadın ve %57,3'ü hastanın çocuğudur. Bakım verenlerin duygusal tükenme puan ortalaması 29,31±8,21, duyarsızlaşma 12,21±4,5, kişisel başarı 18,68±4,03 olarak belirlenmiştir. Bakım verenlerin stresle başa çıkmada en çok kendine güvenli yaklaşım (13,93±3,45), çaresiz yaklaşım (13,46±4,26) ve iyimser yaklaşım (11,16±2,36) alt boyutlarını kullandıkları belirlenmiştir. Duygusal tükenme ile kendine güvenli yaklaşım, iyimser yaklaşım ve sosyal desteğe başvurma arasında negatif yönlü, duyarsızlaşma ile çaresiz yaklaşım arasında pozitif yönlü, kişisel başarı ile kendine güvenli yaklaşım ve iyimser yaklaşım arasında negatif yönlü bir ilişki belirlenmiştir.Sonuç: Bakım verenlerin duygusal tükenme düzeyleri arttıkça stresle etkili baş etme yöntemlerini kullanmalarının azaldığı, duyarsızlaşma düzeyi arttıkça çaresiz yaklaşımı kullanmalarının arttığı ve kişisel başarı arttıkça kendine güvenli yaklaşım ve iyimser yaklaşım alt boyutlarını kullanmalarının anlamlı olarak azaldığı belirlenmiştir.Anahtar Kelimeler: İnme, Bakım Veren, Tükenmişlik, Stresle Başa Çıkma Seda GÜN, Yüksek Lisans TeziOndokuz Mayıs Üniversitesi- Samsun, Ağustos- 2017

Aim: It is a descriptive study aimed at assessing burnout and stress coping styles of stroke patient caregivers. Material and Method: The universe of this study constitute the 150 stroke patients who hospitalized in Tokat State Hospital Neurology and Palliative Service from March to August 2016 and their caregivers. The data were obtained from questionnaires `Patient and Caregiver Promoter Form`, `Functional Independence Measure (FIM)`, `Caregiver Strain Index (CSI1)`, `Maslach Burnout Inventory (MBI) ` and `Coping Styles İnventory (CSI2)` that were applied to patients and their caregivers. Data were evaluated in Statistical Package for the Social Sciences 21 (SPSS) package program using arithmetic mean, percentile calculation, T test, Anova, Mann Whitney U test, Kruskal Wallis Post Hoc, Correlation Analysis methods.Findings: 71.3% of caregivers are women and 57.3% are children of the patients. It was identified that caregivers' mean emotional exhaustion score was 29.31 ± 8,21, depersonalization was 12.2 ± 4.5, and personal achievement was 18.68 ± 4.03. It has been determined that caregivers use the most; self-confident approach (13,93±3,45), helpless approach(13,46±4,26) and optimistic approach (11,16±2,36) sub-dimensions to cope with stress. There was a negative relationship between emotional exhaustion and self-confident approach, optimistic approach and applying for social support, a positive relationship between desensitization and helpless approach, and a negative relationship between personal success and a self-confident and optimistic approach.Results: It was determined that as the levels of emotional exhaustion of caregivers increased, the rates of using effective coping methods with stress decreased, as the level of desensitization increased, the rates of using desperate approach increased and as the level of personal success increased, the rates of using safe and optimistic approach sub-dimensions significantly decreased.Key words: Stroke, Caregiver, Burnout, Stress Coping InventorySeda GÜN, Master's degree thesisOndokuz Mayıs University– Samsun, 2017 August