Onkoloji hastalarının algıladıkları yalnızlık ve sosyal destek düzeyinin yaşam kalitesi ve semptom kontrolü üzerine etkisi

Abstract

ÖZETONKOLOJİ HASTALARININ ALGILADIKLARI YALNIZLIK VE SOSYALDESTEK DÜZEYİNİN YAŞAM KALİTESİ VE SEMPTOM KONTROLÜÜZERİNE ETKİSİAmaç: Bu araştırma onkoloji hastalarının algıladıkları yalnızlık ve sosyal destek düzeyininyaşam kalitesi ve semptom kontrolü üzerine etkisini değerlendirmek amacıyla kesitsel ve ilişkiarayıcı bir çalışma olarak yürütüldü.Materyal ve Metot: Araştırmanın evreni 15.06.2017-15.12.2017 tarihleri arasında OndokuzMayıs Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezinin Onkoloji ve HematolojiKliniklerinde yatarak tedavi görmekte olan 370 onkoloji hastası tarafından oluşturuldu. Verileraraştırmacı tarafından literatür doğrultusunda geliştirilen hasta tanıtım formu, Çok BoyutluAlgılanan Sosyal Destek Ölçeği (ÇBASDÖ), UCLA Yalnızlık Ölçeği, FACT-G Yaşam KalitesiDeğerlendirme Ölçeği ve Edmonton Semptom Tanılama Ölçeği kullanılarak toplandı. Normaldağılıma uymayan verilerin karşılaştırılmasında Mann Whitney U testi ve Kruskal Wallis testikullanıldı. Değişkenler arasındaki ilişkinin incelenmesinde Spearman korelasyon analizindenyararlanıldı.Bulgular: Araştırmaya katılan hastaların %26,2'sine lösemi tanısı konulduğu, %32,7'sininhastalığın 2. evresinde bulunduğu, %34,1'inde başka bir organa metastaz geliştiği saptandı.Hastaların Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği toplam puan ortalaması 58,6±17,8;UCLA Yalnızlık Ölçeği toplam puan ortalaması 18,4±5,1; FACT-G Yaşam KalitesiDeğerlendirme Ölçeği toplam puan ortalaması 58,4±21,6 olarak belirlendi. Hastaların EdmontonSemptom Tanılama Ölçeği'nden en yüksek puanı Yorgunluk, Ağrı ve İştahsızlık AltBoyutlarından aldıkları saptandı.Sonuç: Hastaların UCLA Yalnızlık Ölçeği toplam puanı arttıkça, ÇBASDÖ toplam puanı veFACT-G Yaşam Kalitesi Değerlendirme Ölçeği toplam puanının azaldığı belirlendi. ÇBASDÖtoplam puanı arttıkça FACT-G Yaşam Kalitesi Değerlendirme Ölçeği toplam puanının arttığı;Edmonton Semptom Tanılama Ölçeği Alt Boyut puanı arttıkça ÇBASDÖ toplam puanının veFACT-G Yaşam Kalitesi Değerlendirme Ölçeği toplam puanının azaldığı saptandı.Anahtar Kelimeler: Onkoloji; Semptom kontrolü; Sosyal destek; Yalnızlık; Yaşam kalitesi.Tuğçe AYAR, Yüksek Lisans TeziOndokuz Mayıs Üniversitesi Samsun, Haziran-2018

ABSTRACTTHE EFFECT OF THE PERCEIVED LONELINESS AND SOCIAL SUPPORTLEVELS OF ONCOLOGY PATIENTS ON LIFE QUALITY AND SYMPTOMCONTROLAim: This research was carried out as a cross-sectional and correlational study todetermine the effect of perceived loneliness and social support levels of oncologypatients on life quality and symptom control.Material and Method: The research population consisted of 370 oncology in-patientsat Ondokuz Mayis University Health, Research and Application Hospital between15.06.2017-15.12.2017. Research data was collected by the researcher using the patientinformation form prepared based on the literature, Multi-dimensional perceived socialsupport scale (MDPSSS), UCLA Loneliness Scale, FACT-G Life Quality AssessmentScale and the Edmonton Symptom Assessment Scale. Kruskal Wallis and MannWhitney U test were used when comparing the data not congruent with the normaldistribution. Spearman correlation analysis was used to study the relationship betweenthe variables.Results: It was seen that, 26,2% of the patients were diagnosed with leukemia; 32,7%of them were in the second clinical stage of their disease and metastasis developed inanother organ in 34,1% of the patients. Multi-dimensional perceived social supportscale point average of the patients was 58,6±17,8; UCLA Loneliness Scale total pointaverage was 18,4±5,1 and FACT-G Life Quality Assessment Scale total point averagewas 58,4±21,6. In Edmonton Symptom Assessment Scale, the highest scores wereobtained at the sub-dimensions of fatigue, pain and anorexia.Conclusion: It was found that, as the total score obtained by the patients in UCLALoneliness Scale increased, the total scores obtained in MDPSSS and FACT-G LifeQuality Assessment Scale decreased. As the total score obtained in MDPSSS increased,the total score obtained in FACT-G Life Quality Assessment Scale increased; as thesub-dimension point of the Edmonton Symptom Assessment Scale increased, the totalscore obtained in MDPSSS and in FACT-G Life Quality Assessment Scale decreased.Keywords: Life quality; Loneliness; Oncology; Social support; Symptom control.Tuğçe AYAR, Master ThesisOndokuz Mayıs University Samsun, June-2018