Tip-2 diyabetli hastalarda öz yeterlilik düzeyinin yaşam kalitesine etkisi

Abstract

Amaç: Bu çalışma tip-2 diyabetli hastalarda öz yeterlilik düzeyinin yaşam kalitesine etkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır.Materyal ve Metod: Bu çalışma tanımlayıcı tipte tasarlanmıştır. Çalışma Ekim 2017-Şubat 2018 tarihleri arasında Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi'nde yatarak tedavi gören 150 tip-2 diyabet hastası ile gerçekleştirilmiştir. Veriler tanıtıcı form, Tip-2 Diyabetli Hastalar İçin Diyabet Yönetimindeki Öz Yeterlilik Ölçeği ve Kısa Form-36 (Short Form-36/SF-36) Yaşam Kalitesi Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Verilerin analizinde yüzdelik, ortalama, Kruskal Wallis ve Mann Whitney U testleri, Spearman korelasyon analizi kullanılmıştır.Bulgular: Araştırmaya katılan hastaların %62'si kadın, %74,8'i 60 yaş ve üzerinde, %46'sı ilkokul mezunu ve %50,7'si ev hanımıdır. Hastaların %56,7'si daha önce diyabet eğitimi aldığını, %60,7'si 10 yıl ve üzeri süredir diyabet hastası olduğunu, %92,7'si başka kronik hastalıklarının da olduğunu ve %68'i yakınlarında da diyabet hastalığının olduğunu belirtmiştir. Ayrıca hastaların %40,7'sinin oral antidiyabetik, %80'inin insülin kullandığı ve diyabete bağlı en sık yaşanan kronik komplikasyonun %31,5 ile nöropati olduğu saptanmıştır. Çalışma kapsamındaki hastaların diyabette öz yeterlilik toplam puanı ile SF-36 yaşam kalitesi ölçek alt boyutlarından fiziksel fonksiyon, fiziksel rol güçlüğü, genel sağlık, enerji, sosyal fonksiyon, emosyonel rol güçlüğü, mental sağlık alt boyutları arasında pozitif yönde anlamlı ilişki olduğu belirlenmiştir (p<0,05).Sonuç: Araştırmada tip-2 diyabetli hastaların öz yeterlilik düzeylerinin artması ile yaşam kalitelerinin birçok alanda artış gösterdiği sonucuna varılmıştır. Elde edilen sonuçlar doğrultusunda diyabet eğitimlerinin daha çok hastaya ulaştırılması ve eğitim içeriklerinin genişletilmesi önerilebilir.Anahtar Kelimeler: Diyabet; Hemşirelik; Öz yeterlilik; Yaşam kalitesi

Aim: This study was conducted to determine the effect of self-efficacy level on quality of life in patients with type-2 diabetes.Material and Method: This study is designed as descriptive type. The study was carried out between October 2017 and February 2018 with 150 type-2 diabetic patients who were treated at Ondokuz Mayıs University Health Application and Research Center. The data were collected by using the introductory form, Self-Efficacy Scale in Diabetes Management for Patients with Type-2 Diabetes and Short Form-36 (SF-36) Quality of Life Scale. Percentage, mean, Kruskal Wallis and Mann Whitney U tests and Spearman correlation analysis were used for data analysis.Results: Patients in the study 62% were female, 74.8% were 60 and over years old, 46% were primary school graduates and 50.7% were housewives. Patients in the study, 56.7% had previously received diabetes education, 60.7% had diabetes for 10 years and over, 92.7% had other chronic diseases and 68% had diabetes mellitus. In addition, 40.7% of patients used oral antidiabetic, 80% used insulin treatment and the most frequent chronic complication related to diabetes was neuropathy with 31.5%. There was a possitive correlation between diabetes self-efficacy total score and SF-36 quality of life scale sub-dimensions physical function, physical role difficulty, general health, energy, social function, emotional role difficulty, mental health.Conclusion: In the study, it was concluded that the quality of life increased in many areas with the increasing self-efficacy levels of patients with type-2 diabetes. In line with the results obtained, it can be suggested that diabetes education should be taken to more patients and the educational contents should be expanded.Keywords: Diabetes; Nursing; Self-efficacy; Quality of life