Resim sanatında derrıda etkisi: Yapısöküm

Abstract

Bu çalışmada amaç, Jacques Derrida'nın bir metin okuma ve çözümleme yöntemi olarak geliştirdiği `yapısöküm` kavramının plastik sanat alanında yarattığı etkileri araştırmaktır. Ayrıca yapısöküm kavramıyla yapıtın okunabilirliğinin sağlanması ve sanat alanında nasıl kendisine yer edindiğinin belirlenmesi çalışılacaktır. Bu çalışma öncelikle Saussure'ün yapısal dilbilimi ve modernizm üzerinde kısaca değinilmekte, ardından post yapısalcılık ve postmodernizmi ele alınarak, yapısökümcü okuma, veri toplama ve çözümleme yöntemi ile resim sanatı arasındaki bağlar irdelenmektedir. Konunun kapsam alanı çok geniş olmasına karşın çalışmada en iyi örneklemi oluştuğunu düşündüğümüz sekiz sanatçının (Joseph Kosuth, Frank Stella, Barbara Kruger, Robert Rauschenberg, Sherrie Levine, Valerio Adami, Ayşe Erkmen ve Canan Beykal) eserleri irdelenmiştir. Son bölümde yer alan uygulama çalışmaları, yapısöküm kavramının bütünü parçaya bölerek, her parçanın farklı ifadeler ortaya çıkarması ve birbirinden farklı parçaları yeniden bir araya getirerek yeni anlamlar oluşturması yaklaşımıyla paralel özellikler göstermektedir. Bu bağlamda araştırmacı tarafından tasarlanan özgün eserler belli bir sistematikte parçalanıp, biçimi tamamen değişen yüzeylerin yeniden bir araya getirilerek anlam değişimine uğratılması sağlanmıştır. Böylelikle uygulama çalışmalarıyla da Derrida'nın yapısöküm kavramı ile ilişkili eserler üretilerek özgün bir bakış açısı konulmaya çalışılmıştır.Sonuç olarak yapısöküm yöntemiyle nesne veya metnin tek bir anlamla sınırlandırılamayacağı anlaşılmaktadır. Anlam sürekli değişken halde olduğundan belirsizlik oluşmakta ve bu nedenle yapıttan tek bir sonuç ya da anlam çıkarmanın mümkün olmadığı vurgulanmaktadır. Yapısöküm yöntemi ile geleneksel sanatı reddetmeden her seferinde yeniden kullanma düşüncesiyle çoğulcu ve parçacı değerlerin ön plana çıktığı sonucuna ulaşılmaktadır. Bu araştırmanın kapsam alanı resim sanatı ile sınırlandırılmış, konunun sınırları daha da genişletilerek sanat eğitiminde bir yöntem olarak geliştirilebileceği önerilmektedir.Anahtar Sözcükler: Yapısalcılık, Modernizm, Postyapısalcılık, Postmodernizm, Yapısöküm, Jacques Derrida.

Aim of this study is to search the impacts of a concept developped by Jacques Derride as a method to read and analysis the text, `deconstruction`, on plastic art field. Also the ensuring readability of an artwork, and determination of the way an artwork find itself a placement in art field through deconstruction concept will be studied.This study begins with briefly mentionning the structural linguistics of Saussure and modernism, then focuses on the link between the art of painting and deconstructive reading, data collecting and analysing method according to postscructuralism and postmodernism. Despite the large scope of the subject, artwork of eight artists choosen as best representatives on the study (Joseph Kosuth, Frank Stella, Barbara Kruger, Robert Rauschenberg, Sherrie Levine, Valerio Adami, Ayşe Erkmen and Canan Beykal) is examined. Application studies on the last episode has the same features with deconstruction concept that disassembling the complete work, giving different meaning to each of divided pieces, then getting different divided pieces together to create another unique complete work. In this purpose, original works designed by researcher were systematically disassambled in order to alter their meaning after their changed surfaces reunite. With this applicaton studies, original works related to Derrida's deconstruction concept aimed to create an original perspective to the subject.As a result, it is understood that object or text cannot be limited by deconstruction method. There is uncertanity since meanings always differ therefore it is emphasized that its not possible to extract one consequent or meaning from the construction. As a conclusion, with the deconstuction method, pluralistic and fragmentary values come to the forefront via the idea of reuse traditional method everytime without rejecting it.The scope of this research is limited with the art of painting, it is suggested that it can be developed as a method in art education by expanding the boundaries of the subject further.Key Words: Structuralism, Modernism, Poststructuralism, Postmodernism, Deconstruction, Jacques Derrida.