Baş dönmesi ile başvuran hastaların demografik ve etyolojik özelliklerinin retrospektif değerlendirilmesi

Abstract

Baş dönmesi hem en sık görülen şikayetlerden hem de acil servis ve polikliniklere en sık başvuru nedenlerinden biridir. Baş dönmesi toplumda çok sık görülmesi ve bunun sonucunda toplumun çok geniş bir kısmını etkilemesi, bazen de hayati tehlike yaratabilecek hastalıkların belirtisi olması nedeniyle etyolojisine yönelik yapılan çalışmalar önem taşımaktadır. Bu çalışmada baş dönmesi ile başvuran hastaların yaklaşımında faydalı olması amacıyla, etyolojik ve semptomatolojik özellikler ve alt gruplar belirlendi.Çalışmada Ağustos 2012-Ağustos 2013 tarihleri arasında Başkent Üniversitesi Ankara Hastanesi Nöroloji Anabilim Dalı tarafından baş dönmesi nedeniyle değerlendirilen, 491 kadın (%61,8), 303 erkek (%38,2) toplam 794 hastanın verileri retrospektif olarak incelendi. Baş dönmesi hastaları semptom ve tanılarına göre gruplandırıldı. Çalışmamızın sonuçlarına göre hastaların yaş ortalaması 59,9±18,2 idi. Hastalar tanılarına göre gruplandığında periferik grupta 408 (%51,4), santral grupta 129 (%16,2), psikojenik grupta 37 (%4,7), sistemik grupta 55 (%6,9) ve tanısı belirsiz grupta 165 (%20,8) hasta yer aldı. Hastalar ana semptomlarına göre gruplandığında vertigo grubunda 481 (%60,6), dengesizlik grubunda 157 (%19,8), presenkop grubunda 21 (%2,6), nonspesifik sersemlik hissi grubunda 135 (%17) hasta yer aldı. Hastaların tümünde ve tüm tanı gruplarında kadın cinsiyet sayıca üstün bulundu, psikojenik grupta bu üstünlük istatistiksel olarak anlamlıydı. Dengesizlik grubunda erkek cinsiyet, diğer semptom gruplarında kadın cinsiyet sayıca üstün bulundu. Psikojenik grupta ortalama yaş istatistiksel olarak anlamlı şekilde daha düşük izlendi. Dengesizlik grubunda ortalama yaş, vertigo ve nonspesifik sersemlik hissi grubuna göre istatistiksel olarak anlamlı şekilde daha yüksek saptandı. Ana semptom olarak periferik grupta vertigo (%93,9), santral grupta dengesizlik (%46,5) ve vertigo (43,3), psikojenik ve sistemik grupta nonspesifik sersemlik hissi (%48,6 ve %52,7), tanısı belirsiz grupta nonspesifik sersemlik hissi (%41,8) ve dengesizlik (%40,6) daha fazla izlenmiştir. Bulantı-kusma ve kulak şikayeti periferik grupta, baş ağrısı, ek santral semptom ve ataksi santral grupta, psikojenik semptom psikojenik grupta daha fazla saptandı. Hipertansiyon (HT) sistemik grupta, geçirilmiş iskemik inme santral ve sistemik grupta, koroner arter hastalığı (KAH) santral, sistemik ve tanısı belirsiz grupta, dislipidemi tanısı belirsiz ve psikojenik grupta diğer gruplara göre istatistiksel olarak anlamlı şekilde daha fazla saptandı. Santral grupta en sık iskemik inme (%38), parkinson (%13,2), migrenöz vertigo (%13,2), geçici iskemik atak (%7); periferik grupta en sık benign paroksismal pozisyonel vertigo (BPPV) (%34,3), vestibüler nörit (%4,9), Ménière hastalığı (%3,4); sistemik grupta en sık ortostatik hipotansiyon (%27,3), tansiyon dengesizliği (%25,5), vazovagal presenkop (%9,1) ve ilaç yan etkisi (%9,1) saptandı. Tüm hastalar birlikte değerlendirildiğinde en sık izlenen spesifik nedenler sırasıyla BPPV, iskemik inme, psikojenik nedenler, vestibüler nörit, migrenöz vertigo olarak belirlendi.Bu bulgular, baş dönmesi ile başvuran hastaların çoğunda özellikle vertigo tanımlayanlarda periferik nedenler görülmekle birlikte diğer nedenlerin de oldukça çok hastada görülmesi ve çok çeşitli olması nedeniyle gözardı edilmemesi gerektiğini göstermektedir.

Dizziness is one of the most common presenting symptom of patients in emergency services and outpatient clinics. Because dizziness is a frequent symptom that affects a wide proportion of the population and sometimes represents life threating conditions, etiological studies of vertigo is very important. In this study, our objective was determining the etiological and symptomatological properties and subgroups of patients with dizziness, for improving our knowledge in the management of these cases.In this study, the data of total number of 794 patients (n=491, 61.8% women and n=303, 38.2% men) who presented with dizziness to Department of Neurology, Baskent University Ankara Hospital between August 2012 and August 2013, were retrospectively analyzed. Patients with dizziness were grouped based on the symptoms and final diagnosis.Our results revealed that mean age of the patients was 59,9 ± 18,2. Based on the diagnosis peripheric, central, psychogenic and systemic groups were consisted of 408 (51,4%), 129 (16,2%), 37 (4,7%) and 55 (6,9%) patients, respectively. Subgroups regarding main symptom of vertigo, imbalance, presyncope and nonspesific dizziness, were consisted of 481 (60,6%), 157 (19,8%), 21 (2,6%) and 135 (17%) patients, respectively. Female gender was more than male gender in all diagnosis groups and was also statistical significantly higher in psychogenic group. In all symtom groups, female gender was higher than male gender except for imbalance group in which male gender was found to be higher. Mean age was significantly lower in psychogenic group. In imbalance group, mean age was significantly higher than vertigo and nonspecific dizziness groups. With regard to main symptom, vertigo was the most common symptom in peripheric group (93,9%), imbalance (46,5%) and vertigo (43,3) were the most common symptoms in central group, nonspecific dizziness was the most common symptom in psychogenic and systemic groups (48,6%, 52,7%, respectively), nonspecific dizziness (41,8%) and imbalance (40,6%) were the most common symptoms in non-diagnostic group. Nausea and vomiting and ear complaints were more common in peripheric group. Headache and additional central symptom and ataxia were found to be higher in central group however psychogenic symptoms was more frequent in psychogenic group. The most common conditions were hypertension (HT) in systemic group, previous stroke in central and systemic groups, coronary arter disease in central, systemic and non-diagnostic groups and dyslipidemia in non-diagnostic and psychogenic groups. The most common causes of dizziness in central group were ischemic stroke (38%), parkinson (13,2%), migrenous vertigo (13,2%), transient ischemic attack (7%). Benign paroxismal positional vertigo (BPPV) (34,3%), vestibular neuritis (4,9%) and Ménière disease were the most common reasons in peripheric group. Orthostotic hypotension (27,3%), fluctuations in blood pressure (25,5%), vasovagal presyncope (9,1%) and adverse effect of a drug (9,1%) were the most frequent causes in systemic group. In all patients of the study, the most common specific causes of dizziness were BPPV, ischemic stroke, psychogenic factors, vestibular neuiritis and migrenous vertigo, respectively.In conclusion, although peripheric causes are the most common underlying factor, other causes must be kept in mind in the evaluation of patients presenting with a complaint of dizziness.