Physiological and psychosocial effects of two different shiftwork schedules

Abstract

öz İKİ FARKLI VARDÎYA ÇÎZELGESÎNÎN FİZYOLOJİK VE PSİKOSOSYOLOJİK ETKİLERİ MERZECÎ, Sedef Yüksele Lisans Tezi, Endüstri Mühendisliği Anabilim Dalı Tez Yöneticisi: Doç. Dr. Canan ÇİLİNGİR Haziran 1992, 66 Sayfa Vardiya usulü çalışmanın işçiler üzerindeki olumsuz etkileri tartışılmaz bir gerçektir. Bu olumsuz etkilerin en aza indirgenmesi amacıyla değişik vardiya sistemleri üzerinde pek çok çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışmada da iki tip kesintili (günün 24 saati devam etmeyen) vardiya çizelgesi deneysel olarak incelenmiş, bu çizelgelerin işçiler üzerindeki fizyolojik, psikolojik, sosyolojik ve aileye yönelik etkileri araştırılmıştır. Bu etkilerin sonuçlarını yansıtacağı düşünülen 6 değişik ölçüm, her iki sistemden 9 erkek işçiye, çalışmakta oldukları vardiya çizelgesi periyodu boyunca uygulanmış, elde edilen bulgular sunulan bir anketle pekiştirilmeye çalışılmıştır. İncelemelerden yola çıkarak 2 haftalık dönüşüm periyotlu, haftada 2 gün tatil veren bir vardiya çizelgesi önerilmiş, bekâr ve göreceli olarak genç işçilerin vardiya usulü çalışmaya daha elverişli oldukları ortaya çıkarılmıştır.Anahtar sözcükler: Vardiya cizelgelemesi, kritik algı girişimi frekansı, basit tepkime zamanı, kısa dönemli hafıza, kan basıncı, nabız. Bilim Kodu: 605-01.01 VI

ABSTRACT PHYSIOLOGICAL AND PSYCHOSOCIAL EFFECTS OF TWO DIFFERENT SHIFT-WORK SCHEDULES MERZECİ, Sedef M.S. in Industrial Engineering Supervisor: Assoc. Prof. Dr. Canan ÇİLİNGİR June 1992, 66 pages It is an undebatable fact that, shift work has various adverse effects on workers. Several studies have been conducted with the purpose of minimizing these consequences. In this particular study, two types of discrete (not lasting 24 hours of the day) shift-work schedules currently applied in machining industry are experimentally analyzed, and physiological, psychological, social and family-related effects of these schedules on workers are investigated. Six different measures that are thought to reveal the consequences of these effects are taken from 9 male workers at each system throughout the period of the shift schedule they are on, and the findings attained are tried to be strengthened by a questionnaire that is presented. In the light of the findings obtained out of this study, a shift-work schedule with a rotation period of 2 weeks and a rest period of 2 days is proposed. Besides, it was revealed that single and relatively young workers better tolerate shift work. IllKey words: Shift-work scheduling, critical flicker fusion, simple reaction time, short term memory, blood pressure, heart rate. Science Code: 605.0 1.0 1 IV