Serum hepsidin seviyesinin inflamatuvar barsak hastalıklarında incelenmesi ve hastalık aktivasyonu açısından fekal kalprotektin ile karşılaştırılması

Abstract

Crohn hastalığı ve ülseratif kolit kronik inflamatuvar barsak hastalıklarıdır (İBH). İBH'da en sık demir eksikliği ve kronik hastalık anemisi görülür. Hastalık aktivasyonunun gösterilmesinde aktivite skorları ve bazı laboratuvar belirteçlerden yararlanılır. Demir metabolizmasının düzenlenmesinde temel protein olan hepsidin inflamasyona sekonder olarak artar, demir eksikliği durumunda ise azalır. Bu çalışmada İBH hastalarında hepsidin ile fekal kalprotektinin hastalık aktivasyonu açısından korelasyonunu belirlemeyi ve anemi ayırıcı tanısında hepsidin düzeyinin kullanılabilirliğini araştırmayı amaçladık.Çalışmaya 2014 yılında Başkent Üniversitesi Ankara Hastanesi'nde İBH tanısı ile takip edilen 29 aktivasyon döneminde, 45 remisyon döneminde hasta ve 34 kontrol alındı. Hasta ve kontrol gruplarında serum hepsidin, tam kan sayımı, ferritin, serum demir ve demir bağlama kapasitesi (TDBK), C-reaktif protein (CRP), eritrosit sedimentasyon hızı (ESH), ek olarak hasta gruplarında fekal kalprotektin çalışıldı. Crohn hastalarına Crohn Hastalık Aktivite İndeksi ve ülseratif kolit hastalarınaTruelove-Witts aktivite skoru uygulandı. Kontrol grubuna göre remisyon ve aktif hasta grubunda hepsidin düzeyi daha yüksek bulundu (p=0,014 ve p=0,004). Her iki hastalık grubu arasında ise hepsidin seviyeleri benzerdi (p=0,470). Aktif hasta grubunda hepsidin ile RDW arasında aynı yönlü (r0,513 ve p=0,004); hepsidin ile transferrin saturasyonu arasında ise ters yönlü korelasyon saptandı (r=-0,455 ve p=0,013). Ortalama fekal kalprotektin düzeyi remisyondakilere göre aktif hasta grubunda anlamlı olarak yüksekti (p<0,001). Tüm hastalarda fekal kalprotektin ile klinik aktivite skoru, CRP ve ESH arasında pozitif korelasyon saptandı (p<0,01), hepsidin ile fekal kalprotektin arasında anlamlı korelasyon bulunmadı (p>0,025). Hastalar içinde anemisi olanlarda olmayanlara göre hepsidin düzeyi daha yüksek saptandı (p=0,093). Bu çalışmada hepsidin düzeyi ile hastalık aktivasyonu ve demir eksikliği belirteçleri ile anlamlı korelasyon bulamadık. İBH'da aneminin ayırıcı tanısı ve hastalık aktivasyonu ile hepsidin düzeylerinin ilişkisinin araştırılması için hasta daha fazla kontrollü çalışmalara ihtiyaç vardır.

Crohn disease and ulcerative colitis are chronic inflammatory bowel diseases (IBD). Anemia in IBD is mostly due to iron deficiency or anemia of chronic disease. Activity scales and some laboratory indicators are used to determine disease activity. Hepcidin, the main iron metabolism regulating protein, increases in response to inflammation and decreases in response to iron deficiency. In this study we aimed to reveal the correlation between serum hepcidin levels and fecal calprotectin values in determining disease activity and the usefulness of serum hepcidin levels in differential diagnosis of anemia.We included 74 patients who were on follow-up due to IBD at Başkent University Ankara Hospital in the year of 2014, of whom 29 were active and of whom 45 were in remission and 34 completely healthy individuals as control group. Complete blood count, serum hepcidin, ferritin, serum iron, total iron binding capacity (TIBC), C-reactive protein (CRP), erythrocyte sedimentation rate (ESR) were measured in both patient and control groups. Besides fecal calprotectin values were measured in patients. Crohn disease activity index was used for Crohn patients, Truelove-Witts activity score was used for ulcerative colitis patients.Serum hepcidin levels were significantly higher in active and remission group in comparison to control group (p=0.014 ve p=0.004). Hepcidin levels were similar in active and remission group (p=0.470). A negative correlation was found between hepcidin levels and transferrin saturation rates (r=-0.455 and p=0.013) though positive correlation was found between hepcidin and RDW in active group (r=0.513 and p=0.004). Mean fecal calprotectin was significantly higher in active group compared to remission group (p<0.001). A positive correlation was found between fecal calprotectin and clinical activity score, CRP, ESR (p<0.01). There was no correlation between hepcidin and fecal calprotectin (p>0.025). In patient group mean hepcidin was higher in anemic patients compared to non-anemic patients (p=0.093). We couldn't find significant correlation between hepcidin and disease activity and markers of iron deficiency in this study. Further randomized controlled studies are required to evaluate serum hepcidin levels with disease activity and for differential diagnosis of anemia in IBD.