Karotis arter stenozunda stentleme ve karotis endarterektominin uzun dönem sonuçlarının karşılaştırılması

Abstract

İnme tüm dünyada önemli morbidite ve mortalite nedenlerinden birisidir. İskemiye bağlı inmelerin en az %15-20'si karotis darlığı ile ilişkilidir.Bu hastalığın tedavisi 1950'li yıllarda karotis arter endarterektomisi (KEA) ile başlamış, zamanla randomize kontrollü çalışmaların kılavuzluğunda artan deneyimler ve teknolojik gelişmeler, morbiditesi ve moratilitesi en az endarterektomi kadar düşük olan balon anjioplasti ve karotis artere stent (KAS) yerleştirme işlemlerini ön plana çıkarmıştır.Bu çalışmada merkezimizde karotis arter darlığı nedeniyle stentleme ve endarterektomi uygulanan hastalarda yapılan tedavinin erken ve geç dönem klinik sonuçlara ve re-stenoz oranlarına etkisini karşılaştırılmıştır.Merkezimizde 2001–2013 yılları arasında semptomatik ve asemptomatik karotis arter hastalığı nedeniyle revaskülarizasyon uygulanan hastalar retrospektif olarak incelendi. Hastalar karotis endarterektomi ve karotis stentleme yapılan olmak üzere 2 gruba ayrıldı.Yaptığımız çalışmada regionel anestezi altında karotis endarterektomi yapılmış 176 hastanın (194 lezyon) sonuçları ile karotis artere stent uygulanan 108 hastanın (115 lezyon) sonuçları retrospektif olarak karşılaştırıldı. Her iki grupta demografik özellikler yönünden hiperlipidemi ve sigara içimi dışında fark yoktu. Cerrahi grupta asemptomatik hasta sayısı daha fazlaydı.Hastalar işlem sonrası ilk 30 günlük dönem ve geç dönem (>1 ay) serebrovasküler olay (SVO), geçici iskemik atak(GİA), amarozis fugaks ve minör komplikasyonlar, hastanede kalış süreleri, antikoagulasyon tedavi farklılıkları, mortalite, re-stenoz açısından karotis doppler usg ile değerlendirildi. >%50 üzerindeki darlıklar restenoz olarak değerlendirildi.İşlem sonrası ilk 30 gün içerisinde SVO, GİA ve amarozis fugax, mortalite açısından her iki grup arasında anlamlı fark görülmedi. KAS grubunda ilk 30 gün içerisinde nörolojik komplikasyonlar, KEA grubunda ise lokal komplikasyonlar daha fazla oranda görüldü. Hastanede kalma açısından KAS grubu lehine anlamlı farklılık saptandı (KAS ort 4,5±4,4 ve KEA 5,9±5,8; p<0,001). KEA için ortalama kontrol süresi 18 ay, KAS için 8 ay olarak saptandı (p=0,003). KEA grubunda KAS'a göre geç dönem inme, mortalite ve re-stenoz oranın daha fazla olduğu izlendi, anlamlı farklılık saptanmadı. Özellikle semptomatik hastalarda KAS grubunda restenoz oranları anlamlı oranda düşük saptandı (KEA %16,4 ve KAS %4,4; p=0,045)Karotis stent ve endarterektomi komplikasyonlarının minimum düzeye indirilmesi için hasta seçimine, işlem öncesi ve sonrası prosedürlere çok dikkat edilmesi gerekmektedir. Karotis arter aterosklerotik hastalığında endovasküler stentleme işlemi karotid endarterektomiye giderek artan oranda alternatif olarak gösterilmektedir. Özellikle cerrahi için yüksek risk taşıyan hasta grubunda tek seçenek olarak görülmektedir. Deneyimin artması, kullanılan malzemelerin gelişmesi ve yeni ilaç tedavi protokolleri ile tekniğin uygulanabilirliği her geçen gün daha da artmaktadır.Anahtar Kelimeler: Karotis arter darlığı, stentleme, endarterektomi, restenoz

Stroke is one of the important reasons of morbidity and mortality worldwide. At least 15-20 % of ischemic strokes are attributable to carotid artery atherosclerosis.Since carotid artery endarterectomy (CEA) was first performed in 1950, in conjunction with the advanced technology and increased experience under the guidance of randomized controlled trials, balloon angioplasty and carotid artery stenting (CAS), which have similar mortality and morbidity, have become comparable with CEA.In this study, we compared a single center's experince periprocedural and late clinical outcomes and restenosis ratio of carotid artery stenting with carotid endarterectomy among patients with extracranial carotid stenosis.The hospital records of all symptomatic and asymptomatic carotid artery disease patients who underwent carotid artery revascularization were retrospectively reviewed between 2001 and 2013. Patients were divided into two groups based on the type of carotid revascularization performed, namely CEA or CAS.In this study retrospectively 176 patients (194 carotid arter stenosis) who underwent carotid endarterectomy under regional anesthesia were compared to 108 patients (115 carotid arter stenosis) who underwent carotid artery stenting. Baseline characteristics were similar between both groups except for the incidence of hyperlipidemia and smoking. The surgical group had more asymptomatic patients.Comparisons were made with respect to 30-day and late (>1 month) outcomes of transient ischemic attack (TIA), stroke, amaurosis fugax and all-cause death rates, anticoagulation management strategies, length of stay in hospital. Restenosis is evaluated with carotid doppler ultrasonography. Progressing more than %50 stenosis is excepted restenosis.No significant differences were found with respect to 30-day mortality and neurologic morbidity endpoints for CEA and CAS procedures (CAS %13 ve CEA %7,7). In the CAS group 30 day neurologic complications rates were higher than CEA and there were more major local complications after endarterectomy. Length of stay in hospital (CAS 4,5±4,4 ve CEA 5,9±5,8; p<0,001) were significantly greater for the surgical group. Mean control time in CEA group 18 months, in CAS group 8 months(p=0.003). In the postprecuderal follow up stroke, mortality and restenosis was higher in the CEA group, only restenosis in symptomatic patients restenosis was observed to be significantly higher in the CEA group (CEA %16,4 vs CAS %4,4; p=0,045); the other endpoints did not differ significantly.Carotid stenting and endarterectomy in order to minimize complications, patient selection, pre and post procedure needs to be very careful. Endovascular stent treatment of carotid artery atherosclerotic disease is progressing for vascular surgery, especially for patients that are high risk for standart CEA.The increasing experience, development of cerebral protection systems and new treatment protocals increasing CAS feasibility.Keywords: Carotid arter stenosis, stenting, endarterectomy, restenosis