İnme sonrası hemipleji gelişen hastalarda ayna tedavisinin üst ekstremite motor iyileşmesine etkisinin araştırılması

Abstract

İnme; yüksek görülme sıklığı ve mortalitesi ile toplumun büyük bir kesimini etkileyen ve hayatta kalan kişilerde özürlülüğe yol açan önemli bir sağlık sorunudur. İnmeli hastaların %60' dan fazlası günlük yaşam aktivitelerini güçleştiren kalıcı nörolojik defisitlerden yakınmaktadır. Paretik üst ekstremite inme hastalarında sık görülen, istenmeyen ve aktivite limitasyonunu arttıran bir durumdur. Yapılan çalışmalarda inme geçirenlerin %85 inde hemipleji, yine inme geçirenlerin %55-75 inde üst ekstremite fonksiyon kısıtlılığı geliştiği rapor edilmiştir. İnme rehabilitasyonunda hedef; mevcut yetersizliklere rağmen bireye en yüksek fonksiyonel bağımsızlık düzeyinin kazandırılması ve yaşam kalitesinin arttırılmasıdır. Bu amaçla kullanılan konvansiyonel tedavi yöntemleri; çoğu zaman üst ekstremite motor fonksiyonlarını geri döndürmede yetersiz kalmaktadır. Ayna tedavisi; basit, ucuz ve en önemlisi hasta odaklı, üst ekstremite motor fonksiyonunu arttırmaya yönelik bir tedavi yöntemidir.Bu çalışmada, 20.07.2013-30.07.2014 tarihleri arasında Başkent Üniversitesi Hastanesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon kliniğinde rehabilite edilen 31 inme hastası çalışmaya dahil edildi. 16 çalışma grubu hastasına 4 hafta boyunca ortalama 60 -120 dakika süre ile haftada 5 kez üst ekstremite konvansiyonel rehabilitasyon programı, ek olarak 20 dakika süre ile üst ekstremite ayna tedavisi eğitimi verildi. 15 konvansiyonel tedavi grubu hastasına 4 hafta boyunca ortalama 60-120 dakika süre ile haftada 5 kez konvansiyonel rehabilitasyon programı ve aynanın yansıtmayan yüzüne karşı sağlam üst ekstremite eklem hareket açıklığı egzersizleri uygulandı. Hastalar rehabilitasyon programının başında (tedavi öncesi) ve 4 hafta sonra (tedavi sonrası) değerlendirildi.Üst ekstremite motor iyilesmesi için Brunnstrom yöntemi ve Fugl-Meyer üst ekstremite motor skalası kullanıldı. Hastaların engellilik düzeyleri Fonksiyonel Bağımsızlık Ölçütü (FBÖ) kendine bakım skoru ile değerlendirildi.Yaş, cinsiyet, dominant el, paretik el, serebrovasküler olay tipi ve hastalık süresi bakımından gruplar arasında istatistiksel olarak anlamlı fark yoktu (sırasıyla; p=0.981, p=0.376, p=0.325, p=0.576, p=0.083, p=0.586).Grupların başlangıçtaki Brunnstrom evresi, Fugl-Meyer üst ekstremite motor skalası, Fonksiyonel Bağımsızlık Ölçütü kendine bakım skoru değerleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmadı (sırasıyla p=0.393, p=0.526, p=0.862, p=0.464).Tedavi sonrası dönemde, gruplar arası Brunnstrom üst ekstremite ve el evresi, Fonksiyonel Bağımsızlık Ölçütü kendine bakım skoru değerleri arasında anlamlı fark bulunmadı (sırasıyla; p= 0.526, p=0.161, p=0.843).Tedavi sonrası, ayna tedavisi grubunun Fugl-Meyer üst ekstremite motor skalası değerleri konvansiyonel tedavi grubuna göre anlamlı derecede yüksek bulundu (p=0.047).Sonuç olarak, inmeli hastalarda konvansiyonel tedavi programına ilave olarak uygulanan ayna tedavisinin üst ekstremitede motor iyileşmeye ek yararı olduğu saptanmıştır.

Stroke is a serious health problem that leads to disability in survivors and effects the majority of the society with its high frequency of occurrence and its mortality. More than 60% of stroke patients complain about permanent neurological deficits that hampers daily activities. Paretic upper extremity is an unwanted case that is frequent for stroke patients and that increases activity limitation. It is reported in relevant studies that 85% of stroke patients experience hemiplegia, %55-75 of them experience limitation of upper extremity. The aim of stroke rehabilitation is to help the individual gain the highest level of functional independence and enhance the quality of life despite the current insufficiencies. The conventional treatment methods implemented for this purpose are mostly insufficient in recovery of upper extremity motor functions. Mirror therapy is a simple, inexpensive and above all patient oriented treatment that is aimed at improving upper-extremity motor function.The participants of this study are 31 stroke patients who were rehabilitated in Başkent University Physical Medicine and Rehabilitation clinic between the dates 20.07.2013 and 30.07.2014. 16 study group patients received 60-120 minutes of upper extremity rehabilitation program and additionally 20 minutes of upper extremity mirror treatment education 5 times per week for 4 weeks. 15 conventional treatment group patients received 60-120 minutes of conventional rehabilitation program and exercises for healthy upper extremity range of motion against the nonreflecting side of the mirror, 5 times per week for 4 weeks. The patients were evaluated at the beginning of the rehabilitation program (pre-treatment) and at the end of 4 weeks (post treatment).For upper extremity motor recovery, Brunnstorm method and Fugl-Meyer upper extremity motor function scale were used. The disability level of the patients was evaluated by means of Functional independence measure self care score (FIM).There was no statistically significant difference between groups regarding age, gender, dominant hand, paretic hand, cerebrovascular event type and duration of disease (respectively; p=0.981, p=0.376, p=0.325, p=0.576, p=0.083, p=0.586).Before therapy, there was no statistically significant difference between groups, regarding Brunnstrom recovery stage, Fugl-Meyer upper extremity motor function scale, Functional independence measure self care scores (respectively; p=0.393, p=0.526, p=0.862, p=0.464).After the treatment, there was no statistically significant difference between groups regarding Brunnstrom stage of upper extremity and hand, Functional independence measure self-care scores (respectively; p= 0.526, p=0.161, p=0.843).After the treatment, upper extremity Fugl-Meyer motor scale values of mirror treatment group were significantly higher compared to conventional therapy group (p=0.047).In conclusion, it was determined that implementing mirror therapy in addition to conventional therapy program in upper extremity rehabilitation has supplemental benefit for stroke patients in improving upper extremity motor function.