Depolama süresinin bazı fasulye (Phaseolus vulgaris L.) çeşitlerinde tohum canlılığı, tane verimi ve verimle ilgili özellikler üzerine etkileri

Abstract

Bu çalışma, depolama süresinin (+4ºC'de 8, 20, 32 ve 44 ay) Karacaşehir-90, Şahin-90 ve Yunus-90 fasulye (Phaseolus vulgaris L.) çeşitlerinde, tohum canlılığı üzerineetkilerini yanında, depolanmış tohumların farklı çevre koşulları altında tane verimi veverimle ilgili özellikler bakımından durumlarını tespit etmek amacıyla 2004 yılındaSamsun ve Sinop illerinde yürütülmüştür. Tohumlar toprak bünyesi ve fide çıkışıdönemindeki tohum yatağının nem içeriği, toprak ve hava sıcaklıkları bakımındanfarklılık gösteren çevrelerde ekilmiştir. Fasulye çeşitleri çimlenme hızı ve gücü, çıkışsüresi, bitki boyu, bitkide dal sayısı ve dekara tane verimi bakımından birbirindenistatistiksel olarak farksız, diğer özellikler yönünden ise çok önemli derecede farklıbulunmuşlardır. Depolama sürelerinin çimlenme hızı ve gücü, tarla çıkış oranı,elektriksel iletkenlik (EC) değerleri, çıkış süresi, tohum hasat olgunlaşma süresi, bitkibaşına dal sayısı, bitki başına bakla sayısı ve tane verimi (kg/da) üzerine çok önemliderecede etkili olduğu belirlenmiştir. EC değerleri ile çimlenme hızı (r=-0.9316**),çimlenme gücü (r=-0.9186**) ve tarla çıkış oranları (r=-0.7660**) arasında olumsuz veçok önemli ilişkiler olduğu belirlenmiştir. Depolama süreleri arasında +4ºC'de 44 aysüre ile depolanan tohumlardan elde edilen tane verimi diğer depolama sürelerindenelde edilene göre çok önemli derecede düşük bulunmuştur. Bunun en önemlinedenlerinin, depolama süresi boyunca tohum canlılığında meydana gelen kayıplarabağlı olarak düşük tarla çıkışı ve bitki sıklığındaki azalmalar olduğu belirlenmiştir.Anahtar kelimeler: Fasulye, Phaseolus vulgaris, depolama süresi, tohum canlılığı,çevresel koşullar, tane verimi

This study was carried out to determine the effects of seed storage periods (at +4ºCfor 8, 20, 32 and 44 months) on seed viability, and also determine performance ofstoraged seeds for seed yield and yield related characteristics in common bean(Phaseolus vulgaris L.) cvs Karacaşehir-90, Şahin-90 and Yunus-90 under differentenvironmental conditions in Samsun and Sinop provices, in 2004. Seeds were sown indifferent environments showing differences in terms of soil texture, seedbed moisturecontent, soil and air temperature during the seedling emergence. Bean cultivars were notdifferent in terms of germination speed and power, the length of emergence period,plant height, branches per plant and seed yield per hectare, while they were different forthe rest of the investigated characteristics. It was determined that the storage periodshad highly significant effects on germination speed and power, field emergencepercentages, electrical conductivity values, the length of emergence period, days to seedharvest maturity, branches per plant, pods per plant and seed yield per hectare. Highlysignificant relationships were found between EC values and germination speed(r=-0.9316**), germination power (r=-0.9186**) and field emergence (r=-0.7660**).Seed yields obtained from the longest storage period (at +4ºC for 44 months) werefound to be highly significantly lower than that in other storage periods. It wasdetermined that the most important reasons of decreasing seed yield were poor fieldemergence and lower plant density due to loss of seed viability through the storageperiod.Keywords: Common bean, Phaseolus vulgaris, storage period, seed viability,environmental conditions, seed yield