Pulmoner hipertansiyonun sağ ventrikül işlevine olan etkisini değerlendirmede farklı ekokardiyografi tekniklerinin ayırt edici değerinin karşılaştırılması

Abstract

Pulmoner hipertansiyon, pulmoner damar direncinde yükselmeyle karakterize, sağ kalp yetersizliği ve ölüme neden olabilen kompleks, ilerleyici bir hastalıktır. Pulmoner hipertansiyon şüphesi olan her durumda mutlaka ekokardiyografi yapılmalıdır. Ekokardiyografi tanıda kullanılan, kolay ulaşılabilir, ucuz ve girişimsel olmayan bir yöntemdir. Ayrıca tedaviye yanıt ve takipte yararlıdır. Çalışmamızda pulmoner hipertansiyon hastalarındaki sağ ventrikül fonksiyon bozukluğunu en iyi gösterebileceğimiz, girişimsel olmayan, ekokardiyografi parametresini belirlemek hedeflenmiştir.Çalışmamıza daha önceden bilinen pulmoner hipertansiyon tanısı olan veya yapılan transtorasik ekokardiyografi sırasında pulmoner arter basıncı yüksek saptanan hastalar ile kontrol grubu olarak sağlıklı bireyler alındı. Tüm katılımcıların iki boyutlu ekokardiyografi, konvansiyonel Doppler, doku Doppler görüntüleme, Strain analizi ve üç boyutlu ekokardiyografi ile sağ ventrikül fonksiyonları değerlendirildi. Pulmoner hipertansiyonlu hastalar kontrol grubuyla ve pulmoner arter basıncının derecesine göre kendi aralarında karşılaştırıldı.Çalışmamıza, 18'inin sistolik pulmoner arter basıncı 50 mmHg'nın altında, 22'sinin de 50 mmHg ve üstünde olmak üzere toplam 40 hasta ve kontrol grubu olarak 21 sağlıklı birey alındı. Hastaların ortalama yaşları 64.7 ± 15.8 yıl ve 30'u (%75) kadın idi. Sigara içiciliğinin normal bireylerde daha fazla görülmesi dışında (p<0.05), her iki grubun bazal klinik özellikleri ve laboratuvar bulguları benzerdi (p>0.05). Hasta grubundan BNP kanı örneği alındı. BNP değeri ortalaması 69.8 (10-793) pg/ml idi. Hastaların ekokardiyografi ile hesaplanan sistolik pulmoner arter basınçları ortalama 56.4 ±16.8 mmHg idi. Endikasyon dahilinde 9 hastaya sağ kalp kateterizasyonu yapıldı. Bu alt grubun invaziv sistolik pulmoner arter basınçları ile ekokardiyografi ile hesaplanan sistolik pulmoner arter basınçları arasında anlamlı bir ilişki saptandı (p<0.05, r=0.883). Bunun doğrultusunda ekokardiyografi parametreleri ile invaziv olmayan sistolik pulmoner arter basıncı arasındaki ilişki değerlendirildi. Sağ atriyum çapı (p<0.001, r=0.746), sağ ventrikül çapı (p<0.001, r=0.643), sağ ventrikül sistol sonu alanı (p<0.001, r=0.637), sağ ventrikül diyastol sonu alanı (p<0.001, r=0.598), sağ atriyum alanı (p<0.001, r=0.580), fraksiyonel alan değişimi (p<0.001, r=0.563), üç boyutlu ejeksiyon fraksiyonu (p<0.001, r=0.544) ile sistolik pulmoner arter çapı arasında anlamlı ilişki saptanırken, pulmoner arter basıncının brain natriüretik peptit değerleri ile zayıf ilişkili olduğu izlendi (p<0.05). Yapılan çoklu regresyon analizi sonucunda sağ ventrikül çapı ve üç boyutlu ejeksiyon fraksiyonunun normal, sistolik pulmoner arter basıncının 50 mmHg'nın altı ve üstü grupları birbirinden ayırt edici gücünün daha yüksek olduğu saptandı.Sonuç olarak, pulmoner hipertansiyonun sağ ventrikül üzerine olan etkilerini değerlendirmede pek çok girişimsel olmayan ekokardiyografi parametresi bir arada kullanılmış ve sağ ventrikül çapı ile üç boyutlu ejeksiyon fraksiyonunun pulmoner hipertansiyonun, sağ ventrikül üzerine olan etkisini en iyi yansıtan parametreler olduğu saptanmıştır.Anahtar kelimeler: Pulmoner hipertansiyon, sistolik pulmoner arter basıncı, sağ ventrikül, ekokardiyografi

Pulmonary hypertension is a complex, progressive disorder which is characterized by an increase in pulmonary vascular resistance and which may lead to right heart failure, or even mortality. An echocardiographic study should be performed in every case with suspected PHT. Echocardiography is a readily available, cheap, and noninvasive method used for diagnosis of pulmonary hypertension. It is also helpful for evaluation of response to treatment and for follow-up. This study aimed to determine the best noninvasive echocardiographic parameter that indicates right ventricular dysfunction in the patients with pulmonary hypertension.In this study, we assessed right ventricular function by two-dimensional echocardiography, conventional Doppler, tissue Doppler imaging, Strain analysis, and three-dimensional echocardiography in subjects with previously diagnosed pulmonary hypertension or elevated pulmonary artery pressure in transthoracic echocardiography and in normal subjects. The patients with pulmonary hypertension were compared with the control group. Additionally, the subgroups of different pulmonary hypertension severity were compared with one another. Our study included a total of 40 pulmonary hypertensive patients, of whom 18 had a systolic pulmonary artery pressure below 50 mmHg and 22 patients over 50 mmHg. The control group included 21 healthy subjects. The mean age of the patient population was 64.7 ± 15.8 years and 30 (75%) of them were female. Except for a higher rate of smoking in the healthy subjects (p<0.05), both groups had similar basal clinical characteristics and laboratory results (p>0.05). A blood sample for brain natriuretic peptide measurement was also taken from each patient. The mean brain natriuretic peptide was 69.8 (10-793) pg/ml. The mean systolic pulmonary artery pressure measured with echocardiography was 56.4 ±16.8 mmHg. The pulmonary hypertension subgroup in which a right catheterization was performed had a significant correlation between echocardiographically and invasively measured systolic pulmonary artery pressures (p<0.05, r=0.883). Therefore, the correlation between echocardiographic parameters and noninvasively measured systolic pulmonary artery pressure was analyzed. There was a significant correlation between systolic pulmonary artery pressure and right atrial diameter (p<0.001, r=0.746), right ventricular diameter (p<0.001, r=0.643), right ventricular end-systolic area (p<0.001, r=0.637), right ventricular end-diastolic area (p<0.001, r=0.598), right atrial area (p<0.001, r=0.580), fractional area change (p<0.001, r=-0.563), and three-dimensional ejection fraction (p<0.001, r=0.544). However, pulmonary artery pressure had a little correlation with brain natriuretic peptide level. The multiple regression analysis showed that right ventricular diameter and three-dimensional ejection fraction had a greater discriminatory power between normal systolic pulmonary artery pressure, systolic pulmonary artery pressure lower than 50 mmHg, and pulmonary artery pressure greater than 50 mmHg. In conclusion, the role of many noninvasive echocardiographic parameters for assessment of the effects of pulmonary hypertension on right ventricle were investigated and it was found that right ventricular diameter and three-dimensional ejection fraction were the best parameters to reflect the effect of pulmonary hypertension on right ventricle. Key words: Pulmonary hypertension, systolic pulmonary artery pressure, right ventricle, echocardiography