Samsun`da örtü altı hıyar yetiştiriciliğinde önemli olan zararlı akar türü tetranychus cinnabarinus boisduval (Acarina: tetranychidae)`un mücadelesinde predatör akar phytoseiulus persimilis athıas-henrıot?in kullanımı

Abstract

IIIÖZETSAMSUN'DA ÖRTÜ ALTI HIYAR YET ŞT R C L Ğ NDE ÖNEML OLANZARARLI AKAR TÜRÜ Tetranychus cinnabarinus Boisduval (ACAR NA:TETRANYCH DAE)'UN MÜCADELES NDE PREDATÖR AKAR Phytoseiuluspersimilis ATHIAS-HENRIOT' N KULLANIMIBu araştırma, 2003-2006 yıllarında Samsun- Merkez ile Alaçam, Bafra, Çarşamba,19 Mayıs, Tekkeköy, Yakakent, Kavak ve Vezirköprü ilçelerinde yürütülmüştür.Çalışmada öncelikle en etkili kırmızı örümcek predatörü olarak bilinen ve dünyadabiyolojik mücadele çalışmalarında en çok kullanılan Phytoseiulus persimilis Athias-Henriot (Acarina: Phytoseiidae)'in Samsun yöresi hıyar (Cucumis sativus L.)seralarındaki dağılımı belirlenmiştir. Bu amaçla 2003 (Haziran)-2005 (Kasım) yıllarıarasında, Samsun-Merkez ve ilçelerinde toplam 342 hıyar serasında örneklemeyapılmış, 211 (% 61.70)'inde Tetranychus cinnabarinus Boisduval (Acarina:Tetranychidae) saptanabilmişken, sadece 48 (% 14.04)'inde P. persimilis tespitedilebilmiştir.Bu predatör sahil şeridinde yer alan ilçelerde bulunurken, daha iç kesimlerdekiKavak ve Vezirköprü'de bulunamamıştır. Ayrıca bu tür pestisit kullanılmayanseralardan haziran, kullanılanlardan ise ağustos-ekim aylarında elde edilebilmiştir.Araştırmada, P. persimilis'in T. cinnabarinus'un faklı dönemlerini tüketimkapasitesi de incelenmiştir. Bu amaçla yürütülen çalışmalar sonucunda, ovipozisyondönemindeki bir P. persimilis' in günlük ortalama tüketim kapasitesi sırasıyla, 22.62±0,98 larva/ gün, 16,57±0,23 deutonimf/gün, 4,50±0,13 ergin dişi/gün ve 20,47±0,12erkek/gün olarak tespit edilmiştir.Ayrıca yapılan sera çalışmaları Samsun koşullarında, avcı: av oranı 1:10 ve 1:20olacak şekilde yapılacak P. persimilis salımı ile T. cinnabarinus'un kontroledilebileceğini, ancak bir kez 1:30 oranında yapılan salım ile yeterli kontrolünsağlanamayacağını göstermiştir.Çalışmada P. persimilis ve T. cinnabarinus'un tetradifon 75 gr/lt (kor-dion V- 18EC)'ye, dicofol 195 gr/lt (hekthane) ve hexythiazox 50 gr/lt (alfasorin)'den daha hassasoldukları da belirlenmiştir.Bu pestisitlerin T. cinnabarinus için LC50 ve LC90 değerleri sırası ile, dicofol 195gr/lt (hekthane)'de, 580.69 mg/lt ve 1028.58 mg/lt, hexythiazox 50 gr/lt (alfasorin)'de,IV667.48 mg/lt ve 1513.47 mg/lt, tetradifon 75 gr/l (kor- dion V- 18 EC)'de ise, 514.69mg/lt ve 1397.60 mg/lt olarak tespit edilmiştir.P. persimilis'deki LC50 ve LC90 değerleri ise, dicofol 195 gr/l (hekthane) için,15.84 mg/lt ve 157.27 mg/lt, hexythiazox 50 gr/lt (alfasorin) için, 51.82 mg/lt ve 957.84mg/lt, tetradifon 75 gr/lt (kor- dion v- 18 EC) için, 9.46 mg/lt ve 82.73 mg/lt kadardır.Anahtar Kelimeler: Phytoseiulus persimilis, Tetranychus cinnabarinus, Hıyar, SeraBiyolojik mücadele, Akarisit,

VABSTRACTTHE USE OF PREDATOR MITE Phytoseiulus persimilis ATHIAS-HENRIOTFOR CONTROLLING IMPORTANT SPIDER MITE SPECIES Tetranychuscinnabarinus Boisduval (ACARINA: TETRANYCHIDAE) IN PROTECTEDCUCUMBERS IN SAMSUNThis study was carried out in Samsun-Central and Alaçam, Bafra, Çarşamba, 19Mayıs, Tekkeköy, Yakakent, Kavak and Vezirköprü districts of Samsun during 2003-2006.In this study, firstly the distribution of Phytoseiulus persimilis Athias-Henriot(Acarina: Phytoseiidae), known as the most effective red spider mite predatory and usedmost in biological studies in the world, in cucumber (Cucumis sativus L.) greenhousesin Samsun was determined. Three hundred fourty two cucumber greenhouses weresurveyed in Samsun-Central and its districts between 2003 (June) and 2005(November). Tetranychus cinnabarinus Boisduval (Acarina: Tetranychidae) was foundin 211 (61.70%) of these greenhouses and P. persimilis was found in only 48 (14.04%)of these greenhouses.This predator doesn?t exist in Kavak and Vezirköprü with higher elevation while itexists in districts within the costal line, Another important point is that in the unsprayedgreenhouses it?s possible to obtain this species in June but in sprayed greenhouses it?sonly possible to have this predatory in August-October.Also in this research, consumption capacity of P. persimilis was observed by usingdifferent stages of T. cinnabarinus has been determined. As a result of these researches,daily average consumption capacity of 1 P. persimilis in oviposition stage have beenfound as 22.62±0,98 larvae/day 16,57±0,23 deutonymph/day, 4,50±0,13 maturefemale/day and 20,47± 0,12 male/day.Greenhouse studies indicated that P. persimilis was able to control T. cinnabarinuspopulations when it was released at 1:10 and 1:20 predatory:prey ratio, but the enoughcontrol cannot be gained with a release ratio of 1:30 in Samsun?s conditions.VIThis study was determined that P. persimilis and T. cinnabarinus were the moresensitive to tetradifon 75 gr/lt (kor-dion V- 18 EC) than dicofol 195 gr/lt (hekthane) andhexythiazox 50 gr/lt (alfasorin).The LC50 and LC90 values of the pesticides used for T. cinnabarinus have beendetermined as 580.69 mg/lt and 1028.58 mg/lt for dicofol 195 gr/lt (hekthane), 667.48mg/lt and 1513.47 mg/lt for hexythiazox 50 gr/lt (alfasorin), 514.69 mg/lt and 1397.60mg/lt for tetradifon 75 gr/l (kor-dion V- 18 EC).Also, LC50 and LC90 values for P. Persimilis have been determined as 15.84 mg/ltand 157.27 mg/lt for dicofol 195 gr/lt (hekthane), 51.82 mg/lt and 957.84 forhexythiazox 50 gr/lt (alfasorin), 9.46 mg/lt and 82.73 mg/lt for tetradifon 75 gr/lt (kor-dion V- 18 EC).Key Words: Cucumber,Phytoseiulus persimilis, Tetranychus cinnabarinus,Greenhouse, Biological Control, Acaricide