Samsun ilinde kiraz-vişne anacı seleksiyonu ve bunların vejetatif çoğaltma potansiyellerinin araştırılması

Abstract

2007-2009 yıllarında yürütülen bu araştırmada, Samsun ili yabani kiraz-vişne populasyonu içinden kültür çeşitlerine anaç olma potansiyeli olabilecek 88 kiraz, 16 vişne ve 9 mahlep tipi selekte edilmiştir. Selekte edilen yabani kiraz (P. avium), vişne (P. cerasus) ve mahlep (P. mahaleb) tiplerinin GPS bilgileri ile CBS veritabanı kullanılarak Samsun ili dağılım haritası yapılmıştır. UPOV Prunus anaçları tanımlama kriterlerine göre morfolojik olarak karakterize edilen toplam 113 anaç adayı tipte, bodurluk potansiyeli olanların seçilmesi için morfolojik karakterizasyon kriterlerinden boğumlar arası uzunluk, sürgün boyu, sürgün kalınlığı, dal sayısı ve dal açısı gibi özelliklerle hazırlanan tartılı derecelendirme skalası kullanılarak 10 kiraz, 2 vişne ve 1 mahlep tipi seçilmiştir.Selekte edilen tiplerin yeşil çelikle çoğaltma kapasitelerini belirlemek için serada perlit ortamında mistleme sisteminde kirazda 4000 ppm, vişnede 2500 ppm ve mahlepte 2000 ppm Indole-3-Butyrik Asit (IBA) dozları kullanılmıştır. Köklenme en fazla 55 V 4, 55 V 14 ve 55 V 8 (sırasıyla % 85; % 78,3; % 71,7) vişne tipleri ile 55 M 5 (% 58,3) mahlep tipi ve 55 K 104 (%23,3) kiraz tipinde sağlanmıştır.Doku kültürü denemelerinde kiraz, vişne ve mahleplerden seçilen 3 tip, MS temel besin ortamı ve BAP'in 0; 0,5; 1 ve 2 mg/l ve IBA'in 0; 0,1; 0,5 ve 1 mg/l kombinasyonlarında kültüre alınmıştır. Doku kültürü ile çoğaltma çalışmalarında en iyi sonuçlar vişnede A3 ve D1 besi ortamından elde edilmiştir.

This research was carried out between the years 2007-2009 and 88 sweet cherries (P. avium), 16 sour cherries (P. cerasus) and 9 mahaleb (P. mahaleb) types from the Samsun wild cherry population displaying rootstock potential for the culture varieties were selected. By using the GPS data of selected wild sweet cherry, sour cherry and mahaleb types and the CBS database, a distribution map was drawn for the province Samsun. To select types displaying dwarfing potential from a total of 113 rootstock candidate morphologically characterized according to UPOV Prunus rootstocks identification criteria, a weighted Rankit Scaling were used developed by using a the morphological characterization criteria such as length of internodes, shoot length, shoot thickness, branching and angle of branch features and 10 sweet cherry, 2 sour cherry and 1 mahaleb types were selectedIn order to find out softwood cutting propagation capacities in selected types, in sweet cherry 4000 ppm, in sour cherry 2500 ppm and in mahaleb 2000 ppm indol-3-butiric acid (IBA) dosages with mist+perlit medium were used. The highest rooting were obtained in 55 V 4, 55 V 14 and 55 V 8 sour cherry (85 %; 78.3 %; 71.7 % respectively), in 55 M 5 (58.3 %) mahaleb and in 55 K 104 (23.3 %) sweet cherry types.In in vitro tissue culture experiments, 3 types selected from the sweet cherry, sour cherry and mahaleb genotypes, MS basal culture medium and 0; 0.5; 1 and 2 mg.l-1 BAP and 0; 0.1; 0.5 and 1 mg.l-1 IBA combination were cultured. The best results were obtained in sour cherry in the media named A3 and D1.