Brassica türleri (Brassica oleracea L. X Brassica rapa L.) arasında melezleme yoluyla lahana kök uru (Plasmodiophora brassica Wor.)`na karşı dayanıklı hatların geliştirilmesinde embriyo kültür tekniğinin kullanım olanakları

Abstract

Bu araştırma; Brassica türleri arasında melezlemeler yaparak lahana kök uru hastalığına dayanıklı hatlarının geliştirilmesinde embriyo kültür tekniğinin kullanım potansiyelinin belirlenmesi amacıyla, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarla Bitkileri Bölümünde, iklimlendirme ünitesinde, doku kültür odasında, serada ve tarla koşullarında yürütülmüştür.Lahana (B. oleracea L.) türleri içinde yer alan Dürme lahana çeşidi ile şalgam (B. rapa L.) türü içinde yer alan ECD-1, ECD-2, ECD-3 ve ECD-4 şalgam hatlar arasında, sera koşullarında 831 çiçek tomurcuğu melezlenmiştir. Bu melezlemelerden oluşan toplam 284 adet harnuptan, toplam 2663 adet primitif embriyo besi ortamına aktarılmıştır. Besi ortamına aktarılan embriyolardan toplam 15 adet embriyo yaşatılmış ve bunlardan toplam 813 adet haploid bitki elde edilmiştir. Embriyo başına haploid bitki oluşum oranının % 30.5 olduğu saptanmıştır. Elde edilen haploid bitkilerden toplam 688 bitki katlamaya alınmış olup, katlama sonrası 348 sağlıklı double hapolid bitki sera koşullarına aktarılmış olup bu bitkilerden gelişmelerini tamamlayabilen toplam 263 double haploid bitki vernalizasyona alınmıştır. Vernalizasyona alınan double haploid bitkilerden toplam 162 adet double haploid bitki sağlıklı olarak sera koşullarına aktarılmış olup bu bitkilerden çiçeklenme periyoduna gelen bitkilerde yapılan kendilemeler sonucunda sadece DürmeXECD-4 melez kombinasyonuna ait toplam 8 melez bitkiden toplam 148 harnup ve bu harnupların harman edilmesi sonucu toplam 293 adet tohumdan oluşan bir gen havuzu oluşturulmuştur. Oluşturulan gen havuzundaki tohumlar, testlemek amacıyla steril koşullarda ekilerek toplam 210 adet double haploid kendilenmiş bitki yetiştirilmiş ancak bu bitkilerden sadece 95 tanesinde testleme yapılabilmiştir. Testlemeye tabi tutulan bu bitkilerden sadece 33 tanesinde hastalık kaydı yapılabilmiştir. Böylece lahana kök uru hastalığına karşı dayanıklılık geni taşıyan 33 double haploid kendilenmiş bitkiden oluşan bir gen havuzu oluşturulmuştur.

This research was carried out at Ondokuz Mayıs University, Faculty of Agriculture, Department of Field Crops, in growth room, tissue culture room, greenhouse and field condition between 2010 and 2014,the possibility of use embryo culture technique in order to improvement resistance lines against clubroot (Plasmodiophora brassicae Wor.) via interspecific hybridization between B. oleraceae L. and B. rapa L. Study results: 831 flowers were hybridized between B. oreacea L. var. Dürme and B. rapa L. Line ECD-1, ECD-2, ECD-3 and ECD-4 and 284 bulbs were harvested for embryo culture. 2663 primitif embriyos were transferred to tissue culture medium and 15 of them successfully germinated and produced 813 haploid hybrid plants. So that, the percentage of haploid plant per embryo was found 30.5% 688 haploid plants were treated with colchicine to doubling choromosomes to get double haploid plants and 348 double haploid plants transferred to greenhouse condition for completing their growth. 263 double haploid plants of them were transferred to vernalization rooms. 162 double haploid plants transferred green condition after 3 mounts vernalisation and self-crossing was done in flowering condition. 148 bulbs were harvested from 8 hybrid plants from DurmexECD-4 hybrid combination and a gene poole created after treshing with 293 seeds.210 hybrid double-haploid plants were grown in vitro condition to grown sterile plants for clubroot disease tests but only 95 plants tedted for disease. After Clubroot disease testing, survival 33 plants were transferred to the greenhouse condition for completion their growth. Finally, a gene poole created with this 33 plants.